Nedavno na storônku Svoja.org pryjšło piśmo od Łukaša, kotory nam napisav (zachovujemo oryginalny pravopis dopisu):

Dobry deń,

Nazyvajusie Łukasz, buďte łaska vybačyti, što budu pisati tak, jak šče pometaju hovoryła babcia, a šče ne včyvsia vsech pravideł pudlaśkoho jazyka jaki viête na sietoj storonkie peredstavlajete.

15 liet vže ne hovoryv po svojomu (abo jak v našym regioni skazali b — po chachłacku, trochu obrazlivo) i ja vielmi vdiačny, što chtoś načav sobirati svoju movu v odin standard, kotoryj mnie kažetsie vielmi, vielmi potrebny.

Kilka liet tomu ja šče dumav, što svoja move je beznadiejnoju spravoju i ne možna bude zrobiti tak, kob jazyk peretryvał. Teper vže snovu maju nadieju, što možna bude jije odratovati, načav čytati dočkam i z nimi rozmavlati. Maja hovorka bolš pułdniova — w regioni Parczewa, tut bolš ukrainskich zvukov i słov, nu choču navčytisie svojoj movy, pudlaskoho jazyka tak jak viete tut pokazujete. ;)

Može treba by ponahryvati bolš zvuku, rozhovorov, komentarov, kob možna było počuti žyvoju movu? Ja byv by rady pomoč z sietom — možno b online nahryvati rozhovory. Pozdravlaju,

Łukasz

Ja odpisav Łukašovi:

Dobry deń, pane Łukašu!

Vaše piśmo môcno mene poradovało. Spasibo za joho.

U mene je davnia mara, kob vybratisie na tyždeń abo dva na Puvdionne Pudlaše i pošukati tam ludi, kotory šče pomniat svoju rodinnu pudlaśku hovôrku. Pokamiś varunki (i osobisty — ja žyvu i praciuju v Čechiji; i ohulny — covid) ne pozvalajut siêtoji mary realizovati.

Pro nahryvanie pudlaśkich tekstuv my dumajemo, ale znov že tiažko siête v teperyšniuj sytuaciji realizovati. Naprykład, my chočemo, kob našy aktorki profesijonalno načytali „Kazki Andersena dla starych i małych”, kotory vyjšli pud kuneć 2019 roku. Ale sytuacija z pudlaśkim audyjo ne zusiêm beznadiêjna. Tut ja maju dla vas kilka pudkazok:

1. Raz na miêseć, u ostatniu seredu, audycija biłoruśkoji menšosti Pad znakam Pahoni, zvučyt całkom po-pudlaśki (takoje vže od styčnia 2015). To tôlko 15 minut na miêseć, ale więcej niż nic :) Ja vam ode daju kilka linkuv na siêty audyciji z ostatnich miêseciuv: 1, 2, 3.

2. Na Youtube znajdete ciêły spektakl po-pudlaśki, „Divosnuby” podług humoreski Antona Čechova. Pudlaśki tekst spektaklu ode.

3. Na Facebooku Halina Maksymiuk čytaje ciêły rozkaz zo svojiê pudlaśkoji knižki „Biêlśk, Knorozy, Ploski (i inšy vjoski)”. Tekst rozkazu ode.

Spasibo za proponovu pomoščy v nahryvani. Mniê było b cikavo, kob viête poprobuvali napisati na svojôj (babinuj) hovôrci tekst, jak viête naučylisie hovoryti po-svojomu i čom dla vas siête važne. A potum načytati taki tekst na audyjo i prysłati nam na Svoja.org. My b joho opublikovali. Što skažete?

Z povahoju do vas
Jan Maksimjuk

Čerez deń Łukaš prysłav mniê piśmovy odkaz, kotory tože načytav jak zvukovy skôp:

Vielmi diakuju za prysłany linki; pryjemno było počuti — ščegulno Divosnuby — čudesny spektakl i ne menš čudesna ihra aktiorov, na audyciji „Pad znakam Pahoni” nie mohu teper doždatisie... ;)

Česno vam skažu, što ja vielmi mnoho vže zabyv i čas od času ne chvataje słov, štob usio składno perekazati. Ja popytavsie udoma, jak sieto było so svoju movoju i čom teperka nichto vže jije ne znajet, nu ja šče čuť probuju, vot mene kažetsie, što bude w mojej movi mnoho polonizmuv.

Naproščki mohu skazati hłavnyje raznicy miežy varyjantom pryniatym na storonkie Svoja.org a movoju, kotoru ja čuv budučy šče ditiam:

1. nikoli raniej nie čuv „vielmi”, a bolš bo ukrainśku „duže”, abo šče častiej polśkie „bardzo”;

2. diejosłovy končyliś na -ty i byli tvardyje, i tak: ne hovoriti a hovoryty, ne čuti a čuty, i tak dalij.

Ne lohko mene dokładno vse roztłumačyti — ja vernułsie do jazyka diedov i baťkov posle 15 liet (a skazali b v nas udoma rokiv abo rokuv).

Istoria, jakaja stojit za svojeju movoju w moich storonach, je takaja:

Šče sto liêt tomu pravie usie hovoryli po svojomu (abo tože po tutejšomu), a potom vielmi chutko načali polonizovatisie. V nas udoma moj pradiad i joho baťki usie znali svoju movy, prababcia tože (vona pomerła, koli mene było 15 liêt) i od jich ja šče navčyvsie što-leń skazati, značyt od babci, a raczyj prababci; moja rodna babka skazała, što nichto udoma po tutejšomu (a ja dumaju što skazała po chachłacku) hovoryti ne bude.

Je u mene takaja dumka, što sieto može byti tomu, što vona rodom z malenkoji vioski „Niecielin” pry dorozi do Włodawy i tam vže doletali odłamki Wołynki, značyt, nevelikije otdieły OUN/UPA, a pered usiem normalnyje lude z sioł takich jak Kodeniec/Uhin/Nietiahy najezžali susiednije sioła, kob „vyriezati lachov”, i sieto tak jije vraziło, što ne chotieła bolš čuti jazyka.

Mohu skazati, što tiažko mene jasno dokazati, čom dla mene svoja mova takaja važnaja, ja bez sumnievuv skažu, što ja je Polak, a do toho šče katolik i nikoli ne dumav, što možet sieto byti po inšomu, tak dla mene svoja mova ne je hovorkoju pravosłavnych Biłorusóv i ne je movoju Ukraincev, a račej skazav by, što lude hovoriaščy po-svojomu v mojim regioni, vony prosto žyli tut, na sietoj movie hovoryli — pro što majut nadieju, čom perelekany, čoho chotiat, što im podobajetsie i tomu ja choču kob jazyk peretryvał, a kob jazyk peretryvał, jomu treba pered usiem korystalnikov.

Pro nahryvani; ja sam načav šukati ludej, kotory šče hovorat, i poprobuju pohovoriti z jimi, kob vony perekazali, što šče možno perekazati, i budu peresyłati nahrania, sam nie chotiev by šče publično rozkazuvati — pryjdiet čas.

Perečytaju vam tolko siety email, kob pokazati, na skolko ružniatsie našy hovorki. Finalnie dumaju što dobre było b navčytisie toho standardu i staratisie joho rozpromovati sered molodych ludi, kotory ne zabyli rodnoji movy.

Buďte laska vybačyti, što tak dovho napisav; terplu na nedosyt okazji, kob po-svojomu rozmavlati i tomu tak...

Z povahoju,
Łukasz

Dołučajemo zvukovy skôp z načytkoju Łukaša.