Rozdiêły 19-24 - Svoja.org

Šče odin znakomy pokuj, jaki pereminiavsie v siêtu začarovanu nôč. Ode tože paliłasie lampa v łahôdnuj puvtemnotiê.

Poroducha, kotora ostałasie z rodilnicieju, lahła na baťkovom łôžkovi zusiêm odiahnuta, hotova pomohati, jak tôlko jijiê pokličut. Teper vona spała, jak zdavałosie, môcno i spokôjno. Podivisie, jak lude spjat ode v domi, podumałosie jomu.

Ditiatko spało. Neviêdomo, što vydało toj zvuk.

Ale teper tôlko odna Greta była važna — mołodaja kobiêta, kotora vrodiła ditia v dorozi i pryzemliłasie v siêtum preč čužôm domi. Vona musiła abo tôlko što zasnuti posli vsioho toho, abo tôlko što pročnutisie. U kažnum razi, vona teper ne spała i pryvitała Hallsteina tak, što vôn až zadryžav od pjat do hołovy.

Vona pudniała ruku, jak tôlko vôn pokazavsie v dveruch. Sviêtło v pokojovi spraviło, što jeji ruka vydavałasie šče delikatniêjša, čym mohła vydatisie dniom — siêta ruka mjahko pomaniła Hallsteina: siudy! chodi siudy...

Joho ne treba było zaprošati šče raz, vôn začyniv dvery i pudyjšov do łôžka.

Podivivsie na akušêrku, ale vyhladało, što vona hłyboko spała. Tomu môh povernutisie do Grety.

Koli vona pojaviłasie odvečôrkom, jeji tvar vykryvlali bôl i strach. Teper Hallstein zobačyv tvar takim, jakim vôn môh byti v ženśkum nebi — i siête zrobiło na jôm môcne vraženie. Vôn stav jak ukopany.

Vona kivnuła na joho, kob pudyjšov šče. Vôn pudyjšov najbližêj jak môh i podivivsie jôj hłyboko v očy.

Vôn ne odozvavsie, to Greta zahovoryła i pryvitała joho perša:

— To dobre, što i ty narešti pryjšov. Usiê inšy byli tut u mene — ja była cikava, što zrobiš ty, Hallstein. Ja viêdaju, što ty tak nazyvaješsie.

Vona hovoryła velmi ticho, kob ne zbuditi tojiê velikoji kobiêty na druhum łôžkovi, od kotoroji tchnuła bezpeka.

Jeji słova oprespečyli joho. Potum vona pokazała na svoje ditia:

— Ty povinion podivitisie na joho.

Hallstein potaknuv. Z-pud pokryvała vyhladało štoś małoje i temne. Vôn dokładno ne prydivlavsie.

— Ty musiš podivitisie lepi, Hallstein. Tobiê tak lohko ne obôjdetsie. To napravdu čudne stvorênie, podivisie.

Vôn hlanuv šče raz, odnočasno dumajučy pro toj zvuk, što vôn učuv. Čy toje jomu aby ne prysniłosie? Greta skazała:

— Tvoja sestra tože ne dumaje, što siête stvorênie małovažne. Čy vona narešti znajšła chvilinku, kob oddychnuti? My, musit, perevernuli vam dôm dohorê nohami diś unoče.

— To ničoho, — skazav vôn.

Učuvšy ton joho hołosu, vona chutko hlanuła na joho.

— Usio v poradku, — povtoryv vôn.

— Divny z tebe chłopeć, — skazała vona šče tišêj. — Siaď ode.

Vôn siêv na krêsło koło poduški, tak što môh vyrazno bačyti ščaslivy tvar. Ditia ne robiło na jôm nijakoho vraženia, tôlko vona.

— A ty klekčeš siudy-tudy vnočê, — zadovolonym tonom skazała vona. Buďto i siête było jôj pryjemne.

— Nu bo akurat nema de lahčy.

Vôn ne povinion byv kazati siêtoho. Greta chutko odkazała:

— Nu tak, takaja mnužêń narodu zvaliłasie na vas. Vybačajte. Najhôrše, što my povyhaniali vas z łužok, — zakônčyła vona.

— Niê, ničoho.

— I tvoja sestra była takaja miła. Ja vas obojich bačyła tôlko promilhom čerez dvery. Bo koli my siudy pryjechali, ja dobre ne prydivlałasie. Ale Gudrun rozkazała mniê trochi pro tebe — što ty nazyvaješsie Hallstein i vsio takoje. A tutaka maješ Gretu, kotora vrodiła maleńkoho chłopčyka.

— To tomu ne možeš zasnuti?

— Nu. Škoda, što ty nikoli ne zmožeš siêtoho poprobuvati.

— Z toho, što my čuli, ne vynikało, što to velmi zabavna sprava...

— Ja vže vsio toje zabyła, chłopče. Čy viêdaješ, de teper Sissel? — raptôvno zapytała vona.

— Pered tym, jak ja vujšov siudy, vona sidiêła na kuchni i spała.

— Bidačka.

— Ale toj krutel vyjšov na dvôr.

— Ach, a v côm teper diêło? — skazała daliêj zadovolona Greta. — Ty zauvažyv što-leń po jôm?

— Vôn pujšov sobiê, koli vona zastukała v pomôst. Zobačytsie z jeju rano.

Greta vziała joho za ruku:

— Ja čuła od Gudrun, što vony tebe vtiahnuli v tuju neščasnu perepałku miž soboju. Koli my jiêchali diś popołudniu, uže, musit, było velmi nedobre... Mniê chvatało dumati i pro toje, što bude zo mnoju, tak što ja vsioho dobre ne pometaju, ale... Gudrun mniê potum trochu rozkazała, tak što ja viêdaju, što to było velmi považne.

— Koli vona sidiêła v samochodi... — začav Hallstein, ale vona jomu perebiła:

— Hallstein, perestań. Gudrun skazała tobiê pro sioje-toje — ale teper my možemo pokinuti vsio, jak vono je, i podivitisie, čy vone samo ne naładitsie. Jak ja tut ležu, to hłyboko v sobiê odčuvaju, što teper mnôho zmiênitsie. Karl zmiênitsie i siête bude miêti vpłyv na inšych. Ja dumaju, toje, što stałosie v samochodi, teper ne bude miêti značenia.

Hallstein nejasno zdohaduvavsie, što to jeji zalubovanosť novonarodžanym ditiatkom dyktovała siêty słova. Ale vôn ochvôtno puddavavsie jim. Jeji ruka daliêj spočyvała na joho ruciê.

Mnôho raznych bezładnych dumok proletiêło joho hołovoju. Ostańsie, divne sviêtło. Ostańsie, ruka. Ostańtesie, hožy očy. Kobiêty.

Što ja znaju? — podumav vôn. Nesmiêły, vstydlivy rečy. To velmi dobre, što ty narešti pryjšov, skazała vona. Siête skazała jomu takaja kobiêta jak vona — siête było pryjemne. Začarovanosť čymś neviêdomym. Ne od Gudrun, siête było čymś inšym. Vôn musiv vyhlanuti čerez okno, kob uspokojitisie i schovati začarovanosť hłybiêj u sobiê.

Joho dumki oburvalisie od nespodiêvanych Gretinych słôv:

— Čy ty mniê trochi pomožeš, Hallstein?

Vôn chutko hlanuv na spjašču akušêrku.

— Niê, mniê ničoho ne treba, — chutko i ticho skazała Greta. — To štoś inšoho. Čy ty mniê pomožeš u odnôj spravi?

— Tak, — poobiščav vôn nasliêpo, ne dumajučy, što siête mohło b iti naproti vsiomu, što vôn poobiščav dosiôl. — Što chočeš, kob ja zrobiv?

— Ja ležu tut i čujusie tak choroše, — skazała vona, — ale ja dobre znaju, što ne vsiê odčuvajut siête tak samo môcno. Ja osoblivo dumaju pro baťka siêtoji maluty.

Vysoki, tverdy Karl — to pro joho?

— Karl?

Vona potaknuła.

— Karlovi od času do času prychoditsie tuhovato — tobiê skazali i pro pryčynu siêtoho.

— Tak.

— Ale teper jomu povinno poliêpšati, koli vôn stav baťkom siêtoji maluty posli vsioho toho hora.

Siête zazvučało tak virohôdno i vpevniano.

— Čy ty viêdaješ, de tvoja sestra połožyła joho spati?

— Na horê. Vony obadva tam.

— Niê, ty skazav, što toj druhi vyjšov na dvôr.

— Tak.

— A čy teper ty ne môh by schoditi do Karla?

— Teper?

— Tak, same teper. Jakraz najliêpša pora, koli toj druhi na dvorê.

— Što ja tam budu robiti?

Vona trochi rozhubiłasie.

— Prosto podivišsie, čy vôn tam... to značyt, vôn napevno tam! Ale može tam štoś...

Vona zmovkła. Ne chotiêła čohoś skazati.

— Karlovi prychoditsie nelohko, — skazała vona v kunciovi.

— Tak, — odkazav Hallstein, ne viêdajučy čom.

— I ty vže, bačyš, poobiščav, tak što zapôzno odstupatisie. Ja velme vperta, koli chtoś poobiščaje zrobiti štoś dla mene.

— To skažy mniê, što ja maju robiti tam na horê...

— Ja tebe poklikała tože i dla siêtoho, — skazała vona. — Ja tebe poklikała zusiêm potichutku, koli včuła, što ty prochodiš, i dobre, što ty pryjšov.

Aha, podumav vôn, to byv toj zvuk, što ja čuv.

— Što ty povinion robiti? — protiahnuła vona, i siête ne zazvučało osoblivo pryjemno. — Zajdi prosto na horu i posidi chvilu z Karlom.

Hallstein podivivsie na spjašču akušêrku.

— Čy ty pevna, što vona spit?

— Tak, a čom ty pytaješsie? U jeji nema pryčyny prykiduvatisie pered nami.

— Nema. Što ja povinion jomu skazati?

— Tôlko zajdi na horu i dotrymaj jomu kumpaniji. Vôn ne spit. A tam pobačyš. Rešta pôjde sama soboju, zhôdno z tym, čoho schoče Karl. Vôn napevno rozhovorytsie z toboju.

— Ja z siejoho ničoho ne rozumiêju, — skazav Hallstein, ustajučy.

— Niê, ale buď taki dobry i idi vže. Koli vôn zapytajetsie pro mene — to ty bačyš, jak spravy majutsie.

Vony skônčyli šeptatisie. Hallstein byv hotovy iti. Jeji ruka potiahnuła joho na chvilu nazad.

— Što šče? — napjato spytavsie vôn.

— Ničoho, tôlko siête... Ja znaju, što jim prychoditsie tiažko, ale ja vsio-taki ležu ode zadovolona. I ja choču, kob tak było daliêj! Ale ty nikoli ne zrozumiêješ z siêtoho ni čutočki.

— Teper ty musiš spati, — vôn odvažyvsie skazati specyjalnym tonom, kotory vona napevno rozumiêła.

— Idi vže, chłopče.

— Čy vôn na mene čekaje?

Vona usmichnułasie.

— Ty bojišsie? Niê, von na tebe ne čekaje. Pôjdeš prosto do Karla?

— Tak.

Vôn vyjšov, odčuvajučy v nutrê pokołuvanie od jeji ščastia.

U velikum pokojovi ne było nikoho, koli Hallstein tudy zahlanuv. Sissel tam ne było. Značyt, vona daliêj spała na krêsli v kuchni. Vôn ne provirav. Ale trochu postojav u korydory, pered tym jak rušyti na horu.

A što, koli teper u domi počujetsie tupotanie? Ale było ticho.

Schody rypiêli. Naveť vôn, kotory jich dobre viêdav, ne môh stupati po jich ticho. Dniom ne čułosie ni zvuku.

Karl teper čuje kroki...

Hora, jak use, była zavalana barachłom. Vona była podiêlana na dviê časti perehorôdkoju z dveryma. Za dveryma było miêstie na łužka. Ode ne svitiłosie žadne sviêtło i Hallstein ne šukav nijakoho vklučalnika — chvatało toho sviêtła, jakoje dochodiło siudy čerez velikie okno v ščytovi.

Dvery do pokôjčyka za perehorôdkoju byli odčyniany, i odtôl doletiêv sipły hołos Karla:

— Chto tam?

— Ja, — odkazav Hallstein ne dumajučy, bo to byv joho vłasny dôm. — Hallstein, — dodav vôn posli.

Karl proburmotav štoś u odkaz.

Što b tam ne było, Hallstein vujšov. Sissel pryhotoviła ne velmi kob rozkôšny pokuj dla hosti. Kilka kocuv na železnum łôžkovi i na kanapi, vykinutych na horu.

Karl byv zusiêm odiahnuty i sidiev u foteli, kotory tam tože byv. Vôn tôlko zniav svoju kurtku, bo było tepło.

— Nu, — ostro skazav vôn. — Što tam diêjetsie?

— Ničoho.

Karl chutko vstav.

— Ja pytajusie, što stałosie? — pohrôzlivo skazav Karl. — Tôlko ne kažy mniê, što ty pryjšov siudy dla zabavy.

Hallstein chutko skazav:

— Mene prysłali, ale ničoho ne stałosie.

— Chto tebe prysłav?

— Greta.

— A što...

— Ničoho! Z jeju vsio v poradku.

Ale Hallsteinuv hołos byv nestôjki. Karl teper ne vyhladav osoblivo pryjazno.

— Ale vona prysłała tebe siudy do mene? Same teper?

— Dokładno tak. Vona skazała, što ty ne spiš.

— A što z toboju — ty vse tak brontaješsie po nočuch?

— Ne tohdy, koli maju de spati, — odkazav Hallstein trochu rozdražniano.

— Nu tak, to pravda. Vybačajemosie, — skazav Karl z korotkoju usmiêškoju. — Čy ty čohoś bojišsie diś unočê? — prodovžyv Karl. — Ty vyhladaješ, jakby tebe perelakali.

— Niê, ne velmi kob.

Hallstein staravsie odkazati najspokujniêj jak môh. Na samum diêli vôn bojavsie Karla. Karl podivivsie na joho uvažno i narešti skazav:

— A chto ty taki?

— Što?

— Ja maju pravo zapytatisie posli toho, jak ty byv tam nanizi diś večerom.

— Ja poobiščav byti pry jôj.

— Ja i sam dodumavsie do siêtoho. Vony oboje starajutsie zapevniti sobiê pomošč. Mušu tobiê skazati, što ne tak lohko miêti jich ciêły čas pered očyma.

Hallstein movčav. Karl prodovžyv:

— Ty bačyv, jaki ja byv diś večerom.

— Tak.

— Zo mnoju takoje často, — skazav Karl.

— Tak...

Raptom Karl perejšov na štoś inše:

— Što Gudrun skazała tobiê pro mene?

Hallstein zdryhonuvsie.

— Nemnôho.

— Ja znaju, što vona tobiê skazała. Ale to bez značenia. Ne budemo pro siête hovoryti. A teper Greta vrodiła ditia. Chodiêmo do jijiê naniz, Hallstein, — skazav vôn impulsyvno, ale odrazu peredumav: — Nu niê, vona povinna poprobuvati zasnuti.

— Što ja povinion ode robiti? — zapytavsie Hallstein. — Ja ne maju nijakoho poniatija.

— O, vona probuje razny rečy...

Hallstein uže bôlš ne bojavsie. Karl prodovžuvav:

— Može koliś jôj udasťsie. Same teper vona velmi môcna, ja tobiê kažu.

Karl sidiêv spokôjno i hovoryv ticho — a šče ž ne tak davno vôn kryčav i kidav rečami. Hallstein ustav.

— Ty vže jdeš?

— Tak, zdajetsie, mniê ode nema čoho robiti.

— Ty možeš ode trochu pobyti. Unoče ja ne čujusie zadobre.

Hallstein zatrymavsie. Karl vyhladav majže tak, jakby i vôn chotiêv potrebuvati obiščania, ale ničoho ne nastupiło, bo tut začali skrypiêti schody. Vony obadva včuli. Chtoś ostorôžno, tajkom stupav po schodach, po krokach ne možna było zdohadatisie chto.

U druhuj połovini odčynilisie dvery. Vony sidiêli ticho, dvery zo svoho miêstia ne bačyli.

Potum prozvučało pytanie, jak vydych poviêtra:

— Ty ode, Hallstein?

Sissel.

Karl zdryhonuvsie, chutko ohlanuvsie kruhom. Hallstein tože zdryhonuvsie. Jakoho znov čorta? Nichto z jich ne odozvavsie. Hallstein chotiêv odozvatisie, ale čomuś ne zmôh.

Vona išła do jich u šarum sviêtli. Znała dobre horu i ni razu ne spotyknułasie ob skryni i barachło, kotore było pud nohami. Hallsteinovi zrobiłosie žeško.

Potum Sissel zjaviłasie v dveruch do jichnioji komôrki. Zapovniła jich mołodostieju v mjahkich potemkach.

— Ty ode, Hallstein?

Karl sidiêv tak, što zasłaniav Hallsteina od jijiê. Vona bačyła tôlko Karla.

Karl ustav.

— Tak, Hallstein ode, — skazav vôn hłuchovato. — Sidit za mnoju.

Sissel ne odozvałasie. Začyrvoniêłasie čy niê? Sviêtło ode było nenadiêjne.

— Vybačte mniê, — vona vytisnuła z sebe, divjačysie na Karla. — Ja podumała, što vôn može byti ode.

— Što tam? — narešti odozvavsie Hallstein, kob jôj pomohčy.

— Mniê treba z toboju pohovoryti, — odkazała vona.

To ne była zvyčajna, bezstrašna Sissel. Vona stojała ode i jeji tvar horêv. Hallsteinovi było nejômko divitisie na jijiê.

Karl vyhladav vysokim i statnym na nizkum puddašovi.

— Čy vy ne majete de spati čerez nas? Mniê velmi prykro.

— To ne maje značenia, — chutko odkazała Sissel. Vona diviłasie jak zavorožana na Karla.

— Nu, čoho tobiê? — skazav Hallstein.

Vona spochvatiłasie i odkazała:

— Ja čuła, jak ty siudy išov... i mniê treba z toboju pohovoryti.

Hovoračy siête, vona daliêj jak zavorožana diviłasie na Karla. Ne mohła odorvati očy. Karl stojav, veliki i temny.

— Tak, mene poprosili pryjti siudy, — skazav Hallstein, rozpačlivo starajučysie zapovniti nebezpečny, pustyje sekundy.

— Aha. Čy ty vže tut skônčyv? Čy vže možeš pujti zo mnoju naniz?

— Tak, zaraz, — skazav vôn. — Idi perša.

Karl stojav jak uperuč; to von byv tym, chto miêv uładu v siêtum pokojovi. Ale odnočasno było štoś bezdopomôžne v tôm, jak vôn zvernuvsie do Sissel:

— Vy jdete?

— Ja mušu, — nervovo odkazała vona.

— Diakuju, što pryjšli, — skazav vôn.

Sissel vyračałasie na joho.

— Nu to jdiête, — prodovžyv vôn.

— Tak... — vydychnuła vona.

Vona začała zadom odstupatisie do dvery. Hallstein chotiêv posliêdovati za jeju, ale Karl schvativ joho za plečo.

— Časom ja mušu poprositi pomoščy. Maleńkoji pomoščy. Greta pro siête dumała, koli posyłała tebe siudy naverch. Ale diś unoče ja siêtoho ne potrebuju. Diś ja môcny.

Hallstein ne zrozumiêv, pro što toj hovoryv. Vôn podumav, jak Karl złomav stôlčyka diś večerom i hovoryv takim rêzkim tonom. Karl uziav joho za ruku i skazav:

— Idi vže. Diakuju za vsio.

Hallstein chutko podivivsie na Sissel, kotora stojała zvorušana i nepodobna sama do sebe, ale daliêj hoža i delikatna v siêtum sviêtli, i čohoś zavstydana. Vôn vypchnuv jijiê čerez dvery v storonu schoduv. Vony ne viêdali, što robiv Karl, ne čuli ni zvuku.

— To było divne, — skazav Hallstein, koli vony zatrymalisie v korydory.

— Što było divne? — skazała vona, divjačysie na joho.

— At, ja ne viêdaju.

— Nu to ja na tvojôm miêsti pomovčała b! — skazała vona złôsno i čuť ne płačučy. — Začyni ziêvy! Prydurok!

Vôn zbiravsie jôj odpłatiti, ale prypomniv sobiê, što ode nedaleko ležyt Gudrun. U joho vłasnum pokojovi. To byv odiny pokuj, u kotorum vôn šče ne byv diś unoče. Odinoju osoboju, kotoroji vôn ne odviêdav, była Gudrun.

— Ja chutko budu vo vsiêch pokojach...

— Što? — zapytała spantałyčana Sissel, učuvšy nezvyčajny ton joho hołosu.

— Tôlko odin šče ostavsie.

— Ô?

Do Sissel šče ne dojšło.

— Môj vłasny.

Vôn ne môh tudy vujti. Chotiêv vujti tudy — po dyvanovi napjatosti, strachu i skrytoji radosti, i podivitisie, čy vona spit. A potum vernuvsie b nazad.

— Zahlanemo? — spytała Sissel, rada schvatitisie za aby-što.

— Niê.

— Jak chočeš, to možeš.

Jim strepenuło. Čym vona joho spokušała? Siête joho pudšturchnuło, vôn jakby otrymav jakiś podarok. Sissel odrazu zobačyła, što vyjhrała, i spokôjno prodovžyła:

— Davaj zahlanemo na chvilu i zobačymo, čy vona spit. Bo to byv velmi nespokôjny večur.

Vony byli preč koło dvery, chvatiło tôlko vytiahnuti ruku. Sissel vytiahnuła ruku.

— Niê... — skazav Hallstein, ale zapôzno, bo Sissel uže odčyniła dvery na pazok. Na stoliê ne horêła žadna lampa i było ticho. Sissel bezšumno začyniła dvery nazad.

— Vona napevno spit. Kudy my teper? Teper my oboje bezdômny.

Sissel hovoryła potichu, ale daliêj była nervova, zvorušana i sama ne svoja.

— A što zrobiła b ty? — zapytav Hallstein.

— Ne divisie tak na mene!

— Čom tobiê ne projtisie? — skazav vôn.

— Mohu, — odkazała vona bez ochvoty. — Koło staroho samochoda nanizi chtoś je, — dodała vona i vyhlanuła čerez okno v korydory.

— Tak, to toj krutel kołupajetsie v samochodi.

— Vujdi, Hallstein, — skazav hołos u pokojovi čerez uzki paz. Kob ne narobiti šumu, Sissel ne dočyniła dvery.

— Čuješ... — skazała Sissel. Potum vona okrunułasie na pjatiê i chutko i nervovo vyjšła na dvôr. Ot tak poprostu! Hallstein, napovniany zaprošeniom, divivsie, jak vona vyrušaje v tepłu nôc. Vona ne pujšła po dorôžci v storonu mužčyny i samochoda. Ono v inšu storonu. Do nikoho.

Vôn stojav, napovniany zaprošeniom.

Značyt, vôn usio-taki vujde do siêtoho pokoja.

Teper doroha była vôlna.

Vôn sprobuvav jakoś zminitisie v nutrê. I jomu vdałosie.

— Ty šče tam? — zapytavsie hołos u seredini pokoja.

Doroha vôlna. Vôn ostorôžno popchnuv i odčyniv dvery do svojiê vłasnoji spalni. Na podušci zauvažyv hołovu Gudrun, kotora ležała prykryta po borodu. Na taburêtci koło łôžka ležała jeji staranno złožana odeža.

Vona ne povorušyłasie. Tôlko moryhała do joho očyma, kob vôn pudyjšov bližej. Očy i łob vyhladali po-nad kocom, tak jak i neposłušne poviêsmo vołosuv.

— Ja čuła, jak ty z kimś hovoryv. Štoś stałosie?

— Ničoho važnoho.

— Čy to štoś pro nas? — zapytała vona. — Mniê odrazu tak podumałosie. Što znov štoś stałosie.

— Čy vsiê v poradku? — prodovžyła vona, koli vôn ne odkazav.

— Tak, usio dokładno tak, jak było tohdy, koli ty lahała.

Vôn čekav čohoś inšoho.

— Čy viêdaješ, što to môj pokuj?

— Ja viêdała siête raniêj. Čom ty ne siadaješ? Voźmi moje ubranie i perełožy na jakojeś inše miêstie. Ne siadaj na joho.

Vôn pudniav lohku kupku odežy. Połožy de-leń. Komedno. Vôn siêv na taburetku, kotora stojała bliźko jeji hołovy. Tam ležała Gudrun. Vona była pravdiva. Ode zatemno, podumav vôn.

— Čy ja mohu zapaliti lampu?

Vona kivnuła hołovoju. Sviêtło pokazało jijiê lepi. Jeji temny očy byli šyroko rozpluščany, teper vony odrazu zapluščylisie. U pokojovi pachło čystymi navołočkami i prostynieju, kotory prynesła Sissel.

— Tobiê vyhôdno?

Poviêsmo energično potaknuło.

Koli kij postukaje v pomôst teper, ja ne pujdu do jijiê odrazu, podumav vôn. Stukot, kotory vôn čuv teper, išov z joho sercia. Vôn byv tože pevny, što môh by včuti, jak bje sercie Gudrun čerez usiê płasty pokryvałuv, ale vôn ne osmiêlivsie nachilitisie. Čy vona viêdała toje, što viêdav vôn? A može mnôho bôlš? Čy vona što-leń skazała b?

— Čom ty mene poklikała? — zapytav vôn z stukotlivoju radostieju v nutrê.

— Ja chotiêła doznatisie, čy ty bačyv baťka.

— Tak, vôn tam na dorozi, kołupajetsie v samochodi.

— Tak, z joho nema mnôho tołku, — skazała Gudrun. — Ale kob ty joho bačyv łoni!

— Ô?

— Tohdy ty viêdav by, što ja kazała pravdu pro joho.

Vyhladało, što vona ne chotiêła skazati ničoho bôlš.

— A vsiê inšy vdoma?

— Usiê inšy tam, de byli vperuč, — skazav vôn, kob skônčyti siêty dopyt. Vony ne mohut pryjti siudy i zniščyti siête. Čuť vyčuvalny zapach prostyniuv, sviêžo vyprasovanych Sissel — i jak mjahko vony pudymajutsie i opadajut od Gudrunovoho dychania. Čy vôn može ostatisie dovš?

— Čy chočeš, kob ja vže pujšov?

Vona pokrutiła hołovoju.

— Niê.

— U siêtum domi raniêj była vže odna Gudrun, — skazav vôn z udiačnostieju, prybližajučysie do svojich tajemnić.

— Napravdu? — skazała vona z nedoviêrom. — To, musit, była kôška abo što-leń takoje.

Vôn potaknuv, što tak vono i było. Bezhołoso zasmijavsie od radosti. Kruhom było ticho. Na dvorê na odtiênok pojasniêło, było vže napevno posli pôvnočy. Ale do rania šče było daleko. Koli b tôlko Gudrun vyniała ruku z-pud pokryvała — vôn tak môcno chotiêv zobačyti jijiê trochu bôls.

— Tak, do rania šce daleko, — skazav vôn. — Tobiê vže, musit, chočetsie spati?

— At, — odkazała vona rômnodušno.

Vôn pryniav siête jak dozvôł posidiêti daliêj i prymostivsie trochu vyhodniêj na taburetci.

— Ja mohu posidiêti ode i trochu dovš, — skazav vôn.

Potum jomu stało šče lepi.

Vôn posmiliêv, bo Gudrun chotiêła, kob vôn ode ostavsie. Jomu treba było štoś vydumati.

— Kažut, što v mene takije dovhi ruki, — skazav vôn i vytiahnuv odnu ruku. — A v tebe?

— Što?

— Jak dovhi ruki?

— Chočeš podivitisie?

Jak chutko vona zrozumiêła. Tak vono povinno byti.

Vona vyniała pravu ruku z-pud pokryvała. Ruka była hoła i velmi hoža. Vôn prydivivsie.

— Hmm, — skazav.

A trochu puzniêj dodav:

— Podivimsie, čyja dovša?

— Čom niê.

Vona vytiahnuła svoju hožu ruku do joho. Hallsteinovy rukavy byli vže pudkočany, ale vôn odsunuv odin z jich až do pleča i vony začali miêrati. Vony pryłožyli svojiê ruki odna do odnoje, prytiskajučy jahody palci odno odnomu do pleča. To było divne. To tobiê ne aby-što, podumałosie Hallsteinovi. Vony zabylisie zobačyti, čyja ruka była dovša.

Bôlš vony ne mohli ničoho zrobiti. Vony považno movčali. Ale korotko.

— Schovaj jijiê nazad, — skazav Hallstein, bo odčuvav, što jomu treba było štoś skazati, choč i môcno proti svojiê voli.

— Ode zusiêm ne zimno! — odkazała vona.

— Niê, ne zimno! Na dobry ład, možna było b choditi zusiêm hołomu, — vytisnuv z sebe Hallstein.

Gurdun vyniała i levu ruku. Hallstein zobačyv, što obiêdvi ruki byli nevymôvno chorošy. Vôn ne poprobuvav dotknutisie do jich. Nichto z jich ne zajiknuvsie, kob pobačyti bôlš.

Von skazav:

— Teper ja znaju, što ty maješ hožy ruki, Gudrun. Najchorôščy, jakije ja bačyv.

Potum dodav:

— I to było divne.

Gudrun ne odzyvałasie, i vôn postaviv pytanie navproščki:

— Čy ty dumała, što siête bude takoje divne?

Gudrun usmichnułasie i odkazała:

— Nikoli pro siête ne dumała.

Vôn jôj ne poviêryv. Napevno dumała. Ale nechaj jôj bude.

— Možemo pomiêrati šče raz, — skazav vôn.

Vony zrobili sieje šče raz, i vono było naveť divniêjše, čym za peršym razom. Vony pročytali v očuch odno v odnoho štoś, čoho ne osmiêlilisie dosliêdovati hłybiêj. U kažnum razi, tak podumałosie Hallsteinovi.

Hallstein zvernuv uvahu na odnu rêč, od kotoroji robiłosie čuť ne strašno.

— Mało što, a ty ode nikoli ne zjaviłasie b! Koli b vaš samochod ne popsovavsie...

— Tak, koli b samochod ne zatrymavsie posered dorohi... — začała vona, ale potum oburvała i vernułasie do realnosti:

— Och, tam u samochodi było hadko. Greta bojałasie i kryčała, a baťko i inšy hovoryli odno odnomu tôlko brydki rečy.

— Ne budemo pro toje hovoryti! — perebiv jôj Hallstein. — A, može, ty chočeš?

— Niê.

I vono rozviêjałosie. Zamiś toho Hallstein skazav:

— A čoho ty teper najbôlš chočeš?

— Ne znaju.

— Ja tože niê.

Vony neporušno divilisie pered sebe.

Potum Hallsteinovi pryjšła na dumku ranicia: usio siête mine jak son i Gudrun bude daleko odsiôl. Siête vydavałosie nepravdopodôbne.

— Čy ty musiš vyjichati ranicieju?

— A jak že. Karl jakoś zaveze Gretu do špitala. Vôn umieje załatvjati takije rečy.

Hallstein hlanuv na pomôst. Gudrun nepevno skazała:

— Možeš pohrêti svoju ruku, jak chočeš.

— Ne treba, — skazav vôn z tiažkim serciom i odsukav rukava. — Ode i tak tepło.

Tohdy vona tože schovała svojiê hožy ruki pud pokryvało i ničoho ne skazała.

Było jasno, što vôn musiv iti, ale było tiažko siête zrobiti. I bezsensôvno. Ale što jomu ostavałosie?

— Chočeš teper spati?

Vona kivnuła i vôn pujšov. Začyniv za soboju dvery. Odčuvajučy v jakômś miêsti pekuščy bôl. U poviêtry kruhom joho viêsiv słaby aromat.

A teper mniê treba znajti Sissel, podumav vôn.

Našto?

Prosto mniê treba znajti jijiê. Posli siêtoho. Prosto pobačytisie z jeju najchutčêj jak možna.

Vôn prysłuchavsie, čy nema sygnału z inšoho pokoja. Ničoho. Sissel była na dvorê, ale vona napevno daleko ne odyjšła, a jomu ž u kunciovi ne zaboronili vychoditi z domu. Vôn vyjšov na dvôr.

Było posli pôvnočy, začynałasie perša nesmiêła hodina novoho dnia. Nočnoje sutonie było tôlko bliêdnoju obołônkoju nad okolicieju — ale i vona teper miêła propasti. Usio zakutuvała nočnaja šarosť, ale vsio było vyrazno vidno.

Nebo było obołočne i jasne, tak što ne było vidno ni odnoji zôrki. Ale vsio-taki to była zôrna nôč, podumałosie jomu.

Nad zemleju viêsiv močny zapach kviêtok. Kviêtok i ziêla, kotoroho ne možna było zobačyti poosôbku. Aromat kruhom Gudrun ne môh konkurovati z siêtym duchom, jaki prypominav zapach prypravuv z tysiačy raznych kryniciuv.

Hallstein zdryhonuvsie.

Sissel vybihła v siête vsio zo slozami v horli. Vôn byv pevny.

Na dorozi koło staroho samochoda daliêj chtoś mołovsie: to zapovzav pud samochod, to vłaziv u seredinu. Pudpyrchujučy. Hallstein odvernuvsie. Tam Sissel napevno ne było.

Zhôrok choroše spuskavsie na vsiê storony od domu na verchovi. Ale za domom spusk ne byv taki akuratny. Tam byv mały horb i trochu chmyzniaka. Potum korče perechodili v pravdivy liês. Za horbom była odna zo starych schovanok Sissel — vôn napevno znajde jijiê tam.

Vôn zyjšov tudy. Chmyzniak i nizka husta trava byli mokry posli doždžu i spokôjno spali. Rosy ode było menš čerez obołočne nebo. Hallstein raptôvno zatrymavsie i zamer. Vôn odčyniv rot, ale ne skazav ni słova.

Tam była Sissel. Jim strepenuło žeškie, dobre i divne odčuvanie: moja sestra!

Vona była tak ticha jak chmyzniak i trava, vona była čuť ne častieju travy. Ode dla jijiê było dosyć tepło ležati.

Jeji tvar byv odverniany, i vona joho ne bačyła.

Hołos u joho seredini skazav, ne hołosniêj jak koli krapla došču padaje na travinku: Što tobiê stałosie...

U joho horli jak buďto zastrahła hałka. Mały hajok ode byv tak tichi, jak tôlko siête možna było sobiê ujaviti, zo svojimi prypravami i travoju, i v siêtum kupałasie Sissel, preč samotna i smutna.

Vôn ne môh povorušytisie.

Poklikav jijiê:

— Sissel...

Vona uzdryhnuła i pudskočyła uverch jak na spružyni. Vôn bačyv, jakaja vona hoža, i cerez joho hołovu proletiêła dumka, što nichto ne povinion zrobiti jôj ničoho złoho! Ale teper vona była zvorušana i jak sama ne svoja:

— Čoho tobiê tut treba? — kryknuła vona, zavstydana i złôsna, jakby odpichajučy joho od sebe. Jomu stało nejômko i vôn odrazu pokinuv siête miêstie.

Koli vona znikła z očy za małym horbom, von stav. Nôc była sinia i ticha.

Joho jakby vdyryło divnym prondom:

Ale ž i dumki mniê chodiat po hołoviê!

Pry siêtuj dumci vsio kruhom stało takoje pryjazne.

Hallstein ne pujšov odrazu na pudvôrok. Vôn trochu povołočyvsie, napovniany svojimi dumkami i marami, brodiačy v mokruj travie i divjačysie na jijiê, a potum natknuvsie na derevo. Na peršu berozu na krajovi liêsa. A trochu daliêj stojav Tore.

To byv Tore. Ot tak sobiê. Pojavivsie jak u sniê.

Vony vytryščali očy odin na odnoho.

— Ty šče tut? — ostro spytavsie Hallstein.

Ale toho teper na začepiv by naveť najostrêjšy ton.

— Nu, ja šče tut... — odkazav Tore. — A što, ne možna?

Vôn rozhlanuvsie po vsiêch berozovych stvołach i ščaslivo usmichnuvsie, choč vyhlad u joho byv dovoli zanedbany. Joho čereviki byli promokły, joho odeža vilhôtna i pomjata. Ale było vidno, što same teper siête dla joho ničoho ne značyło.

Von kivnuv Hallsteinovi:

— Teper ja šče ode, ale rano ja pudyjdu pud samy dôm.

Vôn skazav siête odnočasno vładnym i nepevnym tonom, i Hallstein zrozumiêv i pryniav siête. Ostra neprychilnosť, kotoru vôn odčuvav uperuč, ustupiła miêstie iskry, što pereskočyła pomiž jimi: porozumieniovi. Vony zobačyli i doznalisie čohoś chorošoho. Teper my obadva majemo po diêvčyni, podumav Hallstein deś hłyboko-hłyboko v seredini.

Tore skazav:

— Koli ty dumaješ, što ja šalony, bo chodžu ode i ne idu spati — to možeš sobiê dumati, ja ne proti. Ja i je šalony.

Vôn stojav sobiê i hovoryv pomiž berozovymi stvołami. Jak kolega.

— A raniutko ja choču pobačytisie z Sissel.

— Čy ja maju jôj siête skazati? Što ty pryjdeš?

— Jak chočeš, to skažy.

Vony pudyjšli razom šče kusok. Z trepetkim serciom Hallstein pereskočyv razniciu v jichnim viêkovi i išov pomiž derevami i dumav pro tyje samy rečy, što i dorosły Tore.

Vony pudyjšli šče kusok. Tohdy Tore odvernuvsie.

— Daliêj nam uže ne po dorozi, — skazav vôn bez ceremoniji.

— Ja ne mohu spati diś unočê, — pryznavsie Tore ščero i, promokły od došču i ščaslivy, dav nurcia v temny liês. Raniutko pojavitsie znov.

Pudvôrok byv pusty. Nižêj pry povoroti dorohi čołoviêk byv zaniaty samochodom, jak i vperuč. Hallstein chutko vujšov do domu, jomu treba było pobačytisie z Sissel. Vona była v velikum pokojovi, osviêžona kupaniom u vesnianôj nočê.

— Čoho ty melešsie kružka ciêły čas? — zapytałasie vona.

Ton jeji hołosu byv nepryjazny, ale vôn ne brav siêtoho do hołovy.

— Ja tôlko što hovoryv z Tore, — skazav vôn.

— Z Tore? Teper?

— Tak, vôn byv tam u berezini.

Vony divilisie odno na odno. Štoś krehkie i dorohoje było v nebezpeci: Hallstein staravsie naščupati što, ale zmôh tôlko vytisnuti z sebe:

— Vôn pryjde zrania!

— Chto?

— Tore pryjde zrania.

Hallstein skazav pro siête jak pro štoś neminušče. Zbentežana Sissel ne od razu znajšła, što odkazati.

Vona stresonuła hołovoju i skazała:

— A nechaj sobiê prychodit.

I pujšła. Sto to było, toje połochlive i nenazvane štoś? Vôn stroho skazav jôj usliêd:

— Ty možeš vujti do Grety. Vony vže pročnulisie, ja jich čuju.

Sissel stała.

— Čoho?

— Ja kažu, što ty možeš tudy vujti! Ty ž povinna de-leň byti!

Vona posłuchałasie i rušyła do Gretinych dvery. Ticho zastukała i vujšła.

Hallstein ne musiv dovho dumati, što bude robiti teper, koli ne miêv łôžka do spania, bo narešti počuvsie stukot, na kotory čekav. A pokôlko čekav na joho nervovo, to môcno zdryhonuvsie.

Ale jomu i polokšało, koli rozdavsie siêty stukot. Vôn odrazu vyjšov na korydor i vujšov do jijiê.

Pokuj byv taki samy, jak i vperuč, ono štoraz mucniêj zapovniavsie ranišnim nastrojom. Odnak kobiêta v łôžku Sissel ne była takaja sama. Vona podiviłasie na joho dikim zrokom:

— Vôn ne jde! — skazała vona bez nijakoho vstupu. — To Hallstein, pravda?

— Ja, može, lepi vyjdu? — spytavsie vôn.

— Chodi siudy.

Vôn bačyv, što vona była perelakana.

— Ty bačyv Hjalmara?

— Tak, vôn pry samochodi.

— Pry samochodi? Mniê tak chočetsie, kob vôn siudy pryjšov! Ja maju štoš važnoho jomu skazati.

— Vôn tam ładit samochoda, — nervovo skazav Hallstein. Vona odrazu zauvažyła, što z jim robiłosie, i zapytałasie joho takim šeptom, jakim vony hovoryli, kob inšy jich ne čuli:

— Ty tože mene bojišsie?

— Niê, ono...

— Tobiê ne treba mene bojatisie. Z Hjalmarom i mnoju namnôho hôrš. Ja joho ne terplu — ty ne maješ poniatija, jak mało od joho ja mohu sterpiêti — i tomu dochodit do strašnych rečuv. Siaď, siête zajme trochu času — ja tak bojusie, što vôn ne pryjde diś unočê. A jomu treba było b pryjti.

Hallstein siêv. Strašno, jak usio miniałosie od pokoja do pokoja: u siêtum pokojovi była tôlko hoła potrêbnosť.

— Tohdy vôn dostaje šału od toho, što ja hovoru, i choče, kob mene spotkało jakojeś neščastie — a ja tohdy odčuvaju, što mniê treba jomu dohoditi. Ja ne mohu povstrymatisie! Podumaj tôlko!

— Tak, vy mniê kazali siête vperuč, — vytisnuv z sebe Hallstein. Jomu ne było pryjemno mišatisie do siêtoho.

— Ja prosto ne mohła odozvatisie do joho, koli vôn zachotiêv, kob ja onemiêła — ale siête šče ne najhôrše, je inšy rečy, kotory mučat mene bôlš. Same diś unočê, koli ja na dodatok ne mohu hovoryti, vony mučat mene v deseť razôv mucniêj.

Hallstein ne viêdav, što odkazati. Kob što-leń zrobiti, vôn vyniav jijiê prakôvcia i połožyv joho na nočnôm stolikovi.

— To vaš prakôveć.

— Jak to? — zapytała vona nedoviêrlivo.

— Ja miêv vam pomohčy, koli b inšy... ale nichto z jich ne chotiêv nikoho skryvditi!

— Ja skazała, što vony schočut? Nu tak, u kažnum razi ja tak dumała. Ale od toho času ja ode proležała mnôho hodin. Mniê tôlko chočetsie, kob vôn počuv, što jomu treba siudy pryjti. Podumati, jak vôn mene nosiv! O što!

— Što?

— Strašno zrobiti sebe nimoju, — skazała vona.

Hallstein osmiêlivsie zapytati:

— Čy było b lepi, koli b ja poklikav joho, kob vôn siudy pryjšov?

Vona chutko poštyvniêła.

— Ne robi siêtoho! Ja ne budu prositi joho odrazu posli toho, jak vôn zachotiêv, kob ja onemiêła. Vôn maje pryjti sam po sobiê. I ne dumaj iti po joho pokryjomu! Ja po jôm poznaju, koli ty tak zrobiš.

Hallstein stojav pered uzłom, kotoroho ne možna było rozšmorhnuti. Vôn probuvav pozbirati svojiê rozsypany dumki. Usio jakby vperłosie v stinu.

— Ale toje, jak vôn mene nosiv... — znov začała vona i zazłovała na sebe.

— Koli chtoś kaliêka, to... — začav vôn.

— Tak, ale koli chtoś ne kaliêka?

Jim strepenuło.

— I vôn nosiv mene ciêły čas, — prodovžyła vona. — Biêdny słabak čuť ne zachodivsie nasmerť čerez mene. Uže bude bôlš jak rôk.

— To nepravda! — skazav Hallstein tupo.

— Ale ž pravda. Ja nikoli ne probuvała choditi posli toho, jak vôn skazav. Vôn od toho času ne odstupivsie od mene ni na deń.

Vona perestała hovoryti, jakby čekała, što skaže Hallstein, ale vôn ono neponiatlivo divivsie na jijiê.

— Vôn zachotiêv toho v najhôršy čas, jaki nam pryjšłosie razom perežyti. Za što my tohdy posvarylisie, teper ne maje značenia. I z toho času vôn mene nosiv. Vôn nikoli ne stomivsie.

U kažnum razi vona teper na joho ne złovała — siête lohko vyčuvałosie v jeji hołosi. Rano vôn pryjde i siête skônčytsie, podumav Hallstein.

— Robitsie štoraz tisniêj i tisniêj, — skazała vona, prodovžajučy stôl, de skônčyła.

— Tak... — to było vsio, što Hallstein pospiêv skazati.

— Ja bojusie joho, koli joho ode nema!

— Čy ja ne povinion poprobuvati pryvesti joho? — nanovo zapytavsie Hallstein.

Vona pokrutiła hołovoju.

— Vôn pryjde, koli bude hotovy. Raniêj nema nijakoho sensu.

— Što?

— To same tomu ja tebe poklikała, — pryznałasie vona, — kob doznatisie, de vôn je. Bo teper ode robitsie tisniêj!

Vona skazała ostatni słova, jakby jôj ne chvatało poviêtra.

— Što vôn hovoryv, koli ty bačyv joho naposliêdok? — zapytała vona.

— Vôn skazav, što pryjde!

— Skazav, što pryjde! I što z toho? Vôn tôlko hovoryt i hovoryt. Nam treba štoś zaplanovati. Ja tak bojusie, što vôn ne pryjde...

Vona prysłuchałasie. Same tohdy v tišyniê počuvsie stuk. Možlivo, to byv Karl na horê, kotory peresunuv taburetku. Ale vona pudskočyła tak, što vdyryłasie hołovoju ob ščytok łôžka i perelakano zapytała:

— Što to było?

— Ničoho!

— Vyhlań. Bačyš što-leń?

— To ne było na dvorê, — odkazav Hallstein, ale vsio-taki vyhlanuv čerez okno. Vono ne było zasłoniane. Okno ode vychodiło na tichi, porosły derevinoju schił.

— Ničoho.

— Ja, musit, zanadto dryhôtliva, — skazała vona i stała znov dychati. — Tak byvaje, koli čołoviêk ležyt i čekaje na kohoś, chto ne je dobry! Słuchaj, vony ne na mojôj storoniê, nichto z jich, ja ničoho ne zrobiła, kob zasłužyti takoje. A vôn usio nosiv i nosiv. Nam treba štoś zaplanovati! — skazała vona horačo.

— Ja ne mohu!

— A što ty možeš? — spytała vona, jakby išłosie pro spravu žytia i smerti. — Pryvedi joho do mene! — skazała vona, puddajučysie. — Što bude to bude... pryvedi joho siudy. Von nosiv zadovho. Vôn viêdaje, što ja mohu choditi! Pryvedi joho!

Vona ciêły čas trymała Hallsteina. Teper pustiła, kob vôn môh pujti.

— Koli dam rady, — vytisnuv vôn.

— Koli vôn schoče, ty chotiêv skazati? — skazała vona, perelakana, i prysłuchałasie do tišyny.

— Ja słuchaju zvukuv, — odozvałasie vona znov. — Čomuś naveť samy najmenšy zvuk oboznačaje dla mene nebezpeku. Čy ne čuješ, kob chtoś išov? — nervovo zapytała vona.

Było tak ticho, jak tôlko mohło byti.

— Idi vže. Ne voročajsie bez joho! Ty ne znaješ, jak vôn staravsie odrobiti svoju vinu peredo mnoju!

— Idu...

— Vôn može byti i zabavny, — skazała vona, nepevno namacujučy temnu i davno zabytu stežku koliśnich kochankuv.

Hallstein vybih z pokoja.