Posli ciêłoho dnia v pojizdi, nad raniom u marciovi Giuseppe Corte pryjiêchav do miêsta, de znachodiłasie znakomita klinika. U joho była nevelika horačka, ale jomu zachotiêłosie projti ciêłu dorohu od staciji do špitala piêšo, z valizočkoju v ruciê.

Choč chvoroba objaviłasie nedavno i probihała v lohkuj formi, Giuseppe Corte naradili zvernutisie do siêtoho słavnoho sanatoryja, kotory liêčyv tôlko takije zachvoruvani. Siête gvarantovało, što doktorê v jôm byli najbôlš kompetentny, a aparatura vykorystovuvałosie samym rozumnym i efektyvnym sposobom.

Giuseppe Corte puznav kliniku zdaleka – bo vže bačyv jijiê na fotografiji v reklamnum prospekti – i vona zrobiła na jôm jak najliêpše vraženie. To byv biêły siemipoverchovy budynok z regularnymi nišami vzdovž fasady, što trochu prypodobniuvało joho do hotelu. Z usiêch storôn kliniku okružali staryje dereva.

Posli ohulnoho medyčnoho ohladu, pered bôlš dokładnym obsliêduvaniom, Giuseppe Corte dali vesioły z vyhladu pokuj na siomum, ostatnium poverchovi. Mebli byli jasny i čysty, jak i tapeta, krêsła zroblany z dereva i obobity kolorovoju tkaninoju. Z šyrokoho okna odkryvavsie vid na odin z najchorôščych kvartałuv miêsta. Usio dychało spokojom i hostinnostieju i davało nadiêju.

Giuseppe Corte odrazu lôh na łôžko i, zapalivšy lampu nad hołovoju, začav čytati knižku, kotoru vziav z soboju. Trochi puzniêj do pokoja vujšła sestra i zapytała, čy čoho-leń ne treba.

Giuseppe Corte ničoho ne potrebovav, ale vôn ochôtno vstupiv u rozhovôr z diêvčynoju, rozpytujučy jijiê pro kliniku. Tak vôn doznavsie pro odnu osoblivosť siêtoho špitala. Chvorych ode rozdilali po poverchach stosôvno do tiažkosti chvoroby. Siomy byv dla samych lohkich prypadkuv. Na šostum byli tože ne tiažki, ale vže takije, na kotory treba było miêti oko. Na pjatum liêčyli vže považno obnedužałych, i tak daliêj, z povercha na poverch. Na druhum byli najpovažniêj chvory. Na peršum tyje, dla kotorych ne było žadnoji nadiêji.

Siêta osobliva systema ne tôlko značno oblohčała obsłuhovuvanie, ale i stvorała na kažnum poverchovi odnorôdny obstaviny, vyłučajučy vypadki, koli lohko chvorych mohli b nepokojiti susiêdy v agoniji. Z druhoho boku vona davała možlivosť najlepi rozpodiliti sposoby liêčby.

U vyniku chvory byli podiêlany na siêm hierarchičnych grup. Kažny poverch ujavlav soboju jakby osôbny mały sviêt zo svojimi spicijalnymi praviłami i svojimi osoblivymi tradycijami. I pokôlko kažny oddiêł miêv svoho hołôvnoho doktora, siête spryčyniało choč i małyje, ale vyrazny raznici v metodach liêčby, ale generalny dyrektor nadavav siêtuj lečêbnuj instytuciji odin osnôvny kirunok. Koli sestra vyjšła, Giuseppe Corte, odčuvajučy, što temperatura vpała, pudyjšov do okna i vyhlanuv na dvôr, ne tomu, kob polubovatisie panoramoju neznakomoho miêsta, a v nadiêji zobačyti čerez šyby chvorych z nižšych poverchuv. Struktura budynku, z velikimi nišami, davała takuju možlivosť dla observatora. Pered usiêm Giuseppe Corte skupiv uvahu na oknach peršoho poverchu, kotory byli najdaliêj i na kotory možna było podivitisie tôlko skosom. Ale vôn ne zobačyv ničoho cikavoho. Bôlšosť z jich była ščêlno zatiahnuta šarymi roletami.

I tut Corte zavvažyv, što v okniê susiêdnioho pokoja pokazavsie jakiś čołoviêk. Obadva dovhi čas pryhladalisie do sebe z štoraz bôlšoju sympatyjoju, ale ne viêdali, jak perełomati movčanie. Nakuneć Giuseppe Corte zobravsie z odvahoju i skazav:

– Viête tut tože nedavno?

– O niê, – odkazav čołoviêk, – ja tut uže dva miseciê... – Vôn pomovčav, ne viêdajučy, jak prodovžyti rozhovôr, potum dodav: – Same vyhladaju svoho brata.

– Vašoho brata?

– Tak, – skazav neznakomy. – My pryjiêchali siudy v toj samy deń, jak siête ne divno, ale jomu ciêły čas pohôršuvałosie, i vôn uže na četvertum.

– Na jakôm četvertum?

– Na četvertum poverchovi, – potłumačyv toj z vyrazom takoho spuvčutia i žachu na tvarovi, što Giuseppe Corte až pochołodiêv.

– Nevže na četvertum poverchovi takije tiažko chvory? – zapytavsie vôn ostorôžno.

– Môj Bože, – čołôviêk pomału pochitav hołovoju. – Vony tam šče ne beznadiêjny, ale siodno radosti mało.

– Ale koli na četvertum takije tiažko chvory, – povtoryv Corte z žartôvnoju neprymušanostieju, z jakoju lude hovorat pro tragičny rečy, kotory jich ne dotyčat, – to koho kładut na peršum?

– Och, na peršum tôlko smertelniki. Tam nanizi doktoram nema čoho robiti. Tam robota tôlko dla sviaščennika. I, naturalno...

– Ale na peršum poverchovi nemnôho chvorych, – perebiv Giuseppe Corte, jak buďto chotiêv otrymati pudtverdženie, – bo tam čuť ne vsiê pokoji zamknuty.

– Teper mało, ale rano jich byłô mnôho, – odkazav neznakomy z utłoju vsmiêškoju. – De opuščany rolety, tam chtoś tôlko što vmer. Ne bačyte, što na inšych poverchach vsiê rolety pudniaty? Vy mniê probačte, – dodav vôn, pomału odstupajučysie od okna, – zdajetsie, što chołodniêje. Ja vernusie na łôžko. Usioho dobroho...

Čołoviêk znik z projomu okna, vono energično začyniłosie, potum u seredini pokoja zapaliłosie sviêtło. Giuseppe Corte daliêj stojav neruchomo koło okna, pilno divlačysie na opuščany rolety peršoho poverchu. Divivsie neodryvno, z chvoroblivoju napruhoju, starajučysie proniknuti dumkoju v sekrety siêtoho strašnoho peršoho poverchu, kudy chvorych zsyłajut umirati; podumavšy, nakôlko vôn od siêtoho daleko, odčuv pudjôm nastroju. Tymčasom na miêsto opustivsie večêrni zmrok. Odno za odnym rozsviêčuvalisie sotni okon sanatoryja, zdaleka joho možna było pryniati za sviatočno osviêtlany pałac. Tôlko na peršum poverchovi, na samum spodi, kilka desiatkuv okon zostavałosie slipymi i temnymi.

*

Vyniki obsliêduvania obnadiêjili Giuseppe Corte. Zvyčajno schilny čekati hôršoho, vôn u hłubiniê dušê vže pudšykovavsie do surovoho vyroku i ne byv by zdivovany, koli b doktor jomu zajaviv, što joho treba perevesti na nižšy poverch. Na samum diêli, nehlediačy na toje, što joho ohulny stan byv dobry, horačka ne chotiêła propasti. Odnak liêkar joho pudtrymav serdečnym słovom. Počatkovy symptomy zostajutsie – skazav vôn – ale v velmi lohkuj formi. Čerez dva-try tyžni vsio povinno projti.

– Značyt, ja ostanusie na siomum peverchovi? – zapytavsie z tryvohoju v hołosi Giuseppe Corte.

– Ale ž naturalno! – odkazav doktor, po-pryjatelśki polapavšy joho po plečê. – A vy kudy nadumalisie iti? Nevže na četverty? – zapytavsiê vôn zo smiêchom, dajučy zrozumiêti, što podôbne prypuščenie – nedorêčne.

– To dobre, to dobre, – skazav Corte. – A to, viêdajete, chvatit čołoviêkovi zachvorêti, i vôn začynaje dumati pro najhôrše...

Giuseppe Corte faktyčno ostavsie v tôm pokoji, kudy joho poselili na počatku. U tyje rêdki popołudni, koli jomu pozvolali vstavati, vôn pospiêv poznakomitisie z nekotorymi chvorymi z inšych pokojuv. Vôn skrupulatno vypovniav prykazani doktora, prykładav usiê vysiłki, kob chutko popravitisie, ale, nehlediačy na siête, joho stan ne miniavsie.

*

Minuło z deseť dion, koli do pokoja Giuseppe Corte zajšov staršy sanitar na poverchovi. Vôn pryjšov poprositi čysto pryjatelśkoji posłuhi: zavtra v špital povinna lahčy odna dama z dvoma ditima, i dva pokoji dla jich byli vôlny, jakraz po susiêdstvi z joho pokojom, ale tretioho ne chvatało. Čy signor Corte ne zhodivsie b perenestisie do inšoho pokoja, ne menš vyhôdnoho?

Giuseppe Corte, zrozumiêło, ne bačyv nijakich problemuv. Jakaja raznicia, siêty pokuj čy inšy – u inšum pokoji, možlivo, bude šče naveť chorôšča sestra.

– Ja vam diakuju od dušê, – skazav staršy sanitar z lohkim pokłonom. – Choč mene i ne zdivlaje siêty akt pryludnosti od takoho čołoviêka, jak viête. Koli viête ne majete ničoho protiv, čerez hodinu začnemo perenosiny. Tôlko, viêdajete, treba bude spustitisie na poverch nižêj, – dodav vôn prytłumlanym hołosom, jakby išło pro rêč zusiêm bez značenia. – Na žal, na siêtum poverchovi vôlnych pokojuv bôlš nema. Ale to tôlko tymčasovo, – vôn pospiêšno vdokładniv, zobačyvšy, što Corte pudorvavsie jak udyrany, potum siêv i divitsie na joho z odkrytym rotom, chočučy protestovati, – to tôlko tymčasovo. Ja dumaju, čeraz dva-try dniê viête zmožete vernutisie na siomy poverch, jak tôlko osvoboditsie jakiś pokuj.

– Ja povinion pryznatisie, – skazav Giuseppe Corte, usmichajučysie, kob pokazati, što vôn ne ditia, – što takoho rodu perenosiny mniê ne velmi podobajutsie.

– Ale vas perenosiat ne z medyčnych pryčyn. Ja dobre rozumiêju, što vy chočete skazati, odnak sprava dotyčyt tôlko damy, kotora choče byti bližêj do svojich diti... I prošu vas, – dodav vôn, vesioło smijučysie, – ne berête sobiê do hołove nepotrêbnoho!

– Nechaj bude, – skazav Giuseppe Corte, – ale, jak mniê zdajetsie, to nedobry znak.

*

Tak Corte perejšov na šosty poverch, i choč joho perekonali, što siête ne było zvezane z pohôršeniom joho zdorovja, vôn odčuvav sebe nejômko od dumki, što mižy jim i zvyčajnym sviêtom, sviêtom zdorovych ludi, uže postavili vyraznu pereškodu. Na siomum poverchovi, de joho poselili spočatku, vôn jak buďto ne trativ kontaktu z ohułom ludi; siête vôn môh vvažati prodovženiom normalnoho žycia. Ale na šostum vôn uže vujšov do pravdivoho organizmu špitala, de mentalnosť była trochi inša, jak u doktorôv i sestruv, tak i v samych pacyjentuv. Ode vže i ty sam pryznavav, što na siêty poverch popadajut lude z pravdivymi chvorobami, choč i ne v tiažkuj formi. Z peršych rozhovoruv z žytelami susiêdnich pokojuv, doktorami i sanitarami Giuseppe Corte zrozumiêv, što v siêtum oddiêłovi divlatsie na siomy poverch jak na žart, jak na miêstie, pryznačane dla chvorych-amatoruv, dla chimerykuv, a tôlko na šostum, koli možna tak skazati, usio začynajetsie napravdu.

U kažnum razi Giuseppe Corte poniav, što povorôt naverch, na miêstie, kotore jomu naležałosie zhôdno z charakterystykoju joho chvoroby, napevno ne obôjdetsie bez nekotorych tiažkostiuv: kob vernutisie na siomy poverch, jomu dovedetsie zrobiti pevny vysiłok, naveť koli vôn bude minimalny, kob pryvesti v diêjanie składany špitalny mechanizm, i nema sumniêvu, što koli vôn sam za soboju ne opomenetsie, nichto i ne podumaje, kob perevesti joho nazad na vyžšy poverch do „praktyčno zdorovych”.

Tomu Giuseppe Corte postanoviv, što vôn ne odstupitsie od svojich pravôv i ne puddastsie sili pryvyčki. U kumpaniji z pacyjentami oddiêłu von za kažnym razom staravsie pudkresliti, što pobude z jimi tôlko kilka dion, što vôn sam, z ułasnoji voli, pereniôssie na nižšy poverch, kob dohoditi odnôj dami, što jak tôlko ostavlany jim pokuj osvoboditsie, vôn vernetsie naverch. Joho słuchali bez zacikavlanosti i potakuvali bez perekonania.

Upevnianosť Giuseppe Corte całkom pudtverdiv novy doktor. Vôn pryznavav, što Giuseppe Corte môh zostavatisie na siomum poverchovi, bo joho chvoroba miêła ab-so-lu-tno loh-ku formu – vôn sylabizovav siête określenie, kob nadati jomu važnosti – ale na samum diêli doktor mjargovav, što na šostum poverchovi jomu može byti zabezpečana liêpša liêčba.

– Ne začynajmo takich rozhovoruv, – chvory rêzko perebivav doktorovi pry siêtum punktovi. – Viête sami skazali, što moje miêstie na siomum poverchovi, i ja choču tudy vernutisie.

– Nichto ne sporyt, – tverdiv jomu doktor, – ja prosto daju vam poradu, ne jak dok-tor, a jak prav-di-vy pry-ja-tel! U vas, povtoraju, najlokša forma, možna bez perebôlšania skazati, što vy naohuł ne chvory, ale vaša forma po-mojomu odrôznivajetsie od analogičnych formuv bôlšym obšarom zachvatu. Roztłumaču: nebezpeka minimalna, ale vziavšy pud uvahu obšar poraženia... proces rozpadu kliêtok – (to byv peršy raz u špitali, koli Giuseppe Corte včuv siêty złoviêsny vyrazy) – proces rozpadu kliêtok šče absolutno v počatočnuj stadyji, a može šče i ne začavsie, ale maje tendenciju, ja kažu vsioho tendenciju, do pošyrênia na veliki obšary organizmu. I tôlko tomu, zrozumiêjte mene dobre, vam bude efektyvniêj liêčytisie tut, na šostum, de my vykorystovujemo bôlš dopasovanu i intensyvnu terapiju.

Odnoho dnia jomu poviêdomili, što generalny dyrektor kliniki posli dovhich konsultacij zo svojimi kolegami postanoviv zminiti strukturu podiêłu chvorych. Stopeń kažnoho z jich – koli možna tak skazati – ponižavsie na puv punktu. Chvory z kažnoho poverchu, u zaležnosti od svoho stanu, pudrozdilalisie na dviê kategoryji (siêty podiêł robivsie odpoviêdnimi liêkarami vyłučno dla nutranoho vykorystania), i odna z siêtych dvoch połovinuv oficijalno pudlahała perenosinam na nižšy poverch. Naprykład, połovina chvorych z šostoho poverchu, u kotorych chvoroba postupaje čuť chutčêj, povinny perejti na pjaty, a menš lokšy z siomoho – na šosty. Siête povidomlenie obraduvało Giuseppe Corte, pokôlko pry takôm kompleksnum poradkovi perenosin jomu bude namnôho lokš vernutisie na siomy poverch.

Ale jak tôlko v rozhovory z sestroju vôn zajiknuvsie pro siêtu svoju nadiêju, joho spotkało hôrkie rozčarovanie. Vôn doznavsie, što joho na samum diêli perenosiat, ale ne vverch, tôlko vniz, na pjaty poverch. Z pryčynuv, kotory sestra ne mohła roztłumačyti, joho vłučyli do bôlš „tiažkoji” połoviny žyteluv šostoho poverchu, i takim sposobom jomu treba bude spustitisie na pjaty.

Opometavšysie posli peršoho rozčarovania, Giuseppe Corte rozchodivsie: kryčav, što joho pudmanuli, što vôn i słuchati ne choče pro jakijeś perenosiny vniz, što lepi vže vernetsie dodomu, što v joho je svojiê prava i što administracija špitala ne povinna tak bezstydno narušati dyjagnozu liêkaruv.

Na joho kryki zjavivsie doktor i poradiv Corte vspokojitisie, koli ne choče, kob u joho pudniałasie temperatura. Doktor skazav, što vyjšło nedorozumiênie, u kažnum razi, do pevnoji miêry. Pryznav šče raz, što Giuseppe Corte povinion ležati na siomum poverchovi, de było joho odpoviêdnie miêstie, ale dodav, što v joho vypadku vôn, jak doktor, maje trochi inšu dumku, osôbnu. Po suti, joho chvorobu – u pevnum sensi, naturalno – možna odnesti do šostoji kategoryji, beručy pud uvahu veličynu chvorobovych objavuv. Odnak doktor ne môh zrozumiêti, jakim sposobom Corte byv zapisany do tiažkoji kategoryji chvorych na šostum poverchovi. Pravdopodôbno sekretar dyrekciji, kotory jakraz diś rano telefonovav u spravi Giuseppe Corte, štoś perebłytav, koli zapisuvav joho informaciju. A chutčêj za vsio administracija naročno trochi „pohôršyła” joho ociênku, bo choč uvažaje joho za dosviêdčanoho liêkara, to odnočasno i za zanadto pobłažlivoho. Nakuneć doktor poradiv Corte ne nepokojitisie i zmirytisie z perenosinami – važne było, jak liêčyli chvorobu, a ne kudy pomiščali chvoroho.

Što tyčytsie liêčby, dodav doktor, to Giuseppe Corte ne bude čoho narykati: doktor pjatoho poverchu miêv nesumniêvno bôlš dosviêdčania, bo ode byv taki dogmat – čym nižšy poverch, tym bôlš kvalifikovany doktor – prynajmi na dumku dyrekciji. Pokuj tam ne menš vyhôdny i eleganćki. Vyhlad z okna tože bude znakomity, bo tôlko začynajučy z tretioho poverchu krajovid zastujut verški dereviny.

Giuseppe Corte, u kotoroho pud večur pudymałasie horačka, z štoraz bôlšoju stomlenostieju słuchav i słuchav siêty drobjazny tłumačeni. Pud kuneć vôn odčuv, što v joho nema bôlš siły i, pered usiêm, ochoty protivitisie nespravedlivym perenosinam. I bez daliêjšych protestuv vôn dav perevesti sebe na poverch nižêj.

Tôlko odno słužyło potiêchoju, choč i nevelikoju, dla Giuseppe Corte posli joho perechodu na pjaty poverch: podług odnodušnoji dumki doktorôv, sestruv i chvorych vôn u siêtum oddiêli byv najmenš tiažkim vypadkom. Na siêtum poverchovi vôn u sumi môh uvažatisie za ščaslivcia. Odnak joho mučyła dumka, što teper pomiž jim i sviêtom normalnych ludi vyrosli vže dviê barjery.

Nadyjšła vesna, u poviêtry potepliêło, ale Giuseppe Corte vže ne chotiêv divitisie čerez okno, jak vôn siête robiv odrazu posli pryjiêzdu; choč podôbna bojaź była zvyčajnoju durnotoju, vôn odčuvav, što joho ochvatuje nezvyčajna dryžačka pry vidi okon peršoho poverchu, čuť ne vsiê z kotorych byli ciêły čas zanaviêšany i teper značno pryblizilisie.

Joho chvoroba, jak zdavałosie, stabilizovałasie. Odnak čerez try dniê posli perechodu na pjaty poverch na joho pravuj noziê pojaviłasie jakajaś ekzema i ne chotiêła projti v nastupnych dniach. Siêta neduha absolutno ne zvezana z vašoju osnôvnoju chvoroboju, skazav jomu doktor, to drubnicia, jakaja može pryčepitisie i do najzdoroviêjšoji osoby na sviêti. Kob pozbavitisie od jijiê za kilka dion, treba projti intensyvny kurs terapiji promeniami gamma.

– A tut možna poliêčytisie i promeniami gamma? – zapytavsie Giuseppe Corte.

– Zrozumiêło, – odkazav doktor z honorom, – u našuj klinici vsio je. Tôlko odna nevyhoda...

– Što takoje? – zapytav Corte z nejasnym peredčutiom.

– Siêtoho naveť ne možna nazvati nevyhodoju, – popravivsie doktor. – Ja chotiêv skazati, što aparatura dla napromeniovania je tôlko na četvertum poverchovi, i ja by vam ne radiv try razy na deń spuskatisie i pudymatisie po schodach.

– Značyt, ničoho ne vyjde?

– Čom niê? Prosto było b lepi, kob do toho času, poka vysypka ne prôjde, vy zhodilisie perejti na četverty poverch.

– Chvatit! – odčajno kryknuv Giuseppe Corte. – Mniê vže nadojiêli vašy perechody! Chaj zdochnu, ale na četverty ne pujdu!

– Jak chočete, – skazav doktor prymirytelno, kob joho bôlš ne nervovati. – Ale majte na vvazi, što, jak vaš doktor, ja zaboroniaju vam try razy na deń choditi po schodach.

Hôrše za vsio było toje, što ekzema ne tôlko ne propała, ale začała pošyratisie. Giuseppe Corte ne môh uspokojitisie, u łôžku vôn voročavsie z boku na bôk. Tak tiahnułosie try dniê, vôn złovavsie i nakuneć musiv puddatisie. Sam poprosiv doktora naznačyti jomu napromeniovanie i perevesti na nižšy poverch.

Na četvertum Corte z tajemnoju radostieju zavvažyv, što ujavlaje soboju vyniatok. Inšy chvory v siêtum oddiêli byli v velmi považnum stani i ne mohli pokidati łôžka ni na minutu. I tôlko vôn môh dozvoliti sobiê na luksus dojti od svoho pokoju do sali z napromeniovaniom na nohach, čym vyklikav pochvały i zdivovanosť sestruv.

Pudčas obchodu vôn nastôjlivo vykłav novomu doktorovi, što dumaje pro svôj status na oddiêli. Po suti joho miêstie na siomum poverchovi, a vôn čomś opynivsie na četvertum. Ja tôlko perejde vysypka, vôn namiêrany vernutisie nazad. Ne pozvolit ni v jakum razi, kob joho tut pokinuli pud jakimś novym pretekstom. Joho, kotory môh by z povnym pravom perebyvati na siomum poverchovi.

– A vže ž na siomum! – vykryknuv, usmichajučysie, doktor, kotory same zakônčyv obchôd. – Vy, pacyjenty, use perebôlšujete! Viête povinny byti zadovolany svoim stanom – siête kažu vam ja. Sudiačy po historyji chvoroby, velikoho pohôršenia nema. Ale mižy siêtym i rozhovorom pro siomy poverch – vybačajte mniê brutalnu ščêrosť – je pevna raznicia. Vaš vypadok naležyt do menš tryvôžlivych, ja siête dopuskaju, ale vy tym ne menš chvory!

– Nu a viête, – uspychnuv Giuseppe Corte, – na kotory poverch mene posłali b?

– Och Bože, mniê tiažko odrazu skazati. Ja z vami pobyv tôlko korotku chvilu, kob skłasti svoju dumku, mniê treba poobservovati vas prynajmi z tyžden.

– Nechaj bude i tak, – ne odstavav Corte, – ale pryblizno vy viêdajete.

Doktor, chočučy joho vspokojiti, zrobiv vyhlad, jak buďto rozdumuje, a potum potaknuv hołovoju samomu sobiê i spokôjno skazav:

– Och Bože, koli vže tak chočete, to vas možna było b połožyti na šosty! Tak, tak, – dodav vôn, jak buďto perekonujučy samoho sebe, – šosty pudyjšov by vam zusiêm dobre.

Doktor dumav, što rozveselit chvoroho. Zamiś siêtoho na liciê Giuseppe Corte pojavivsie vyraz rozhublenosti: do chvoroho dojšło, što doktorê na verchnich poverchach pudmanuvali joho, a siêty novy doktor, jak vidno, bôlš kompetentny i bôlš čestny, vyrazno prypisuje joho ne do siomoho poverchu, a do šostoho, a može naveť i do pjatoho, i to do tiažkich! Corte prydušyło nespodiêvane rozčarovanie. U toj večur u joho môcno pudskočyła temperatura.

*

Pobyt na četvertum poverchovi stav dla Giuseppe Corte samym spokôjnym od času, koli joho pryniali do spitala. Doktor okazavsie velmi sympatyčnym, kłopôtnym i serdečnym čołoviêkom; často zasiêdžuvavsie hodinami v pokoji pacyjenta, bałakajučy na razny temy. Giuseppe Corte velmi ochôtno hovoryv jomu pro svoju advokaćku praktyku i žycie sered ludi. Vôn staravsie perekonati sebe, što šče naležyt do spulnoty zdorovych ludi, što šče zvezany z diłovym sviêtom i šče napravdu interesujetsie zdareniami publičnoho žycia. Staravsie, ale bez sukcesu. Rozhovôr tak čy inačej perechodiv na chvorobu.

Chotiênie popravy, choč aby-jakoji, zasiêło v Giuseppe Corte jak obsesija. Promeniam gamma vdałosie zaderžati rozšêruvanie ekzemy, ale, nažal, ne vdałosie jijiê vyličyti. Kažny deń Giuseppe Corte dovho hovoryv pro siête z doktorom, starajučysie pry siêtum deržatisie mužno, naveť ironično, ale jomu ne velmi vdavałosie.

– Skažête, doktor, – poprosiv vôn odnoho razu, – jak ide proces rozpadu mojich kliêtok?

– Och, jakije strašny słova! – žartôvno zhaniv joho doktor. – De viête jich naučylisie? Nehože, nehože, osoblivo dla chvoroho! Kob ja bôlš ne čuv podôbnych rozhovoruv.

– Dobre, – poobiciav Corte, – ale viête vchililisie od odkazu.

– O-to vam odkaz, – skazav doktor kurtuazijnym tonom. – Proces rozpadu kliêtok, koli povtoryti vašy słova, u vašum vypadku minimalny, preč minimalny. Ale ja b joho nazvav ustôjlivym.

– Ustôjlivy? Viête chotiêli skazati – chroničny?

– Ne kažête za mene toho, čoho ja ne skazav. Ja skazav tôlko – ustôjlivy. Taki vôn u bôlšosti podôbnych vypadkuv. Zachvoruvani, naveť najlokšy, často trebujut energičnoho i dovhoho zaliêčuvania.

– Skažête, doktor, koli ja mohu spodivatisie na podužšanie?

– Koli? Robiti prognozy v takich prypadkach dosyć tiažko... Posłuchajte, – dodav vôn, trochu podumavšy, – ja baču, što vas zachvatiła pravdiva manija, kob vyzdoroviti... i koli b ja ne bojavsie vas rozzłovati, viêdajete, što ja vam naradiv by?

– Što takoje, hovorête, doktor...

– Značyt, vykładu vam spravu najjasniêj jak mohu. Koli b ja, naveť z šče lokšoju formoju vašoji chvoroby, popav u siêty sanatoryj – pravdopodôbno, najliêpšy z usiech špitalôv takoho typu – to ja sam potrebuvav by, kob mene połožyli od peršoho dnia – rozumiêjete? – od peršoho dnia na odnôm z nižšych poverchuv. Ja potrebuvav by, kob mene skirovali na...

– Na peršy? – pudkazav Corte z natiahnutoju vsmiêškoju.

– Nu niê! Na peršy niê! – ironično odkazav doktor. – Ni v jakum razi! Ale na treti čy naveť na druhi – napevno. Na nižšych poverchach liêčat namnôho lepi, poviêrte mniê, aparatura tam bôlš doskonała i mohutna, i personel lepi obučany. Viête viêdajete, chto je dušoju siêtoho spitala?

– Profesor Dati?

– Imenno, profesor Dati. To vôn vynajšov metodu, kotoroju tut liêčat, to vôn zaprojektovav obstalunok i osnaščenie ciêłoji kliniki. Tak ot vôn, naš maestro, praktykuje, tak skazati, pomiž peršym i druhim poverchami. Stôl vôn promeniuje svoju energiju i dyrektyvy. Ale ja vas zapevniuju, što joho vpłyv ne roztiahajetsie daliêj za treti poverch. Na vyžšych poverchach joho rozporadok rozpylujetsie, stračuje svoju mociotu, vykryvlajetsie; sercie našoho špitala je na najnižšych poverchach, i na najnižšych poverchach liêčat najlepi...

– Značyt, – skazav Giuseppe Corte dryžaščym hołosom, – viête mniê radite...

– Dodajmo šče odno, – nezvorušno prodovžuvav doktor, – dodajmo, što v vašum vypadku šče treba liêčyti vysypku. Sama po sobiê vona ne tak nebezpečna, jak dokučliva, ale koli jijiê zanedbati, siête može pudkopati vaše „morale”, a viête sami ž viêdajete, jak važno dla vyzdorovlenia zachovuvati duševny spokuj. Promeniovanie, kotore ja vam prypisav, dało vynik tôlko v ohraničanuj miêry. Čom? Možlivo, to čysta vypadkovosť, ale tože možlivo, što aparatura maje nedostatočnu môć. O-to ž na tretium poverchovi aparatura do promeniovania namnôho mohutniêjša. Pravdopodôbnosť, što vy vyličyte svoju ekzemu, tam namnôho bôlša. Bo bačyte, koli diêło ide na popravu, najtiažše ostajetsie zzadu. Koli začynaješ pudymatisie, uže naohuł tiažko vernutisie vzad. Koli viête napravdu počujetesie lepi, to vže ništo ne pomišaje vam vernutisie siudy abo šče vyžej, proporcijonalno do vašych „zasłuh”, na pjaty, šosty, a to j na siomy...

– Viête dumajete, što perechôd na treti pryspiêšyt popravu?

– Ne može byti nijakich sumniêvuv! Ja vže skazav, što ja b zrobiv na vašum miêsti.

Rozhovory takoho typu doktor provodiv z Giuseppe Corte štodnia. Nakuneć nastupiv moment, koli chvory, kotoromu obrydło mučytisie od ekzemy, nehlediačy na instynktôvnu neochotu spuskatisie vniz, postanoviv pujti za poradoju doktora i perenestisie na nižšy poverch.

*

Na tretium poverchovi vôn odrazu zavvažyv, što v oddiêli panuje jakajaś osobliva radosť, jak sered doktorôv, tak i sered sestruv, choč tut ležali chvory, za stan kotorych chutčêj treba było nepokojitisie. Było naveť vidno, što siêta radosť jak-buďto narostaje; Giuseppe Corte byv zacikavlany, ale tôlko posli toho, jak rozhovoryvsie z odnoju sestroju, vôn odvažyvsie zapytati, čoho tut vsiê takije vesioły.

– Ach, viête ne viêdajete? – zapytała sestra. – Čerez try dniê my idemo na urlop.

– Jak to: idemo na urlop?

– Nu tak. Na petnadceť dion treti poverch začyniajetsie, a personel ide odpočyvati. Usiê poverchi chodiat u odpočynok po kolijiê.

– A chvory? Što z jimi?

– Pokôlko jich ne tak mnôho, my złučajemo dva poverchi v odin.

– Jak? Złučajete chvorych tretioho z četvertym?

– Niê, tretioho z druhim. Usiê zsiôl spuskajutsie vniz.

– Spuskajutsie na druhi? – spytav Giuseppe Corte, bliêdny jak pokojnik. – Značyt, i ja povinion perejti na druhi?

– Ale ž tak. Što tut divnoho? Koli vernemsie čerez petnadceť dion, viête tože vernetesie do siêtoho pokoja. Ja ne dumaju, što tut treba čohoś bojatisie.

Giuseppe Corte – kotoroho tajny nutrany hołos osterehav pered nebezpekoju – ochvativ diki strach. Odnak, rozumiêjučy, što vôn ne može pomišati personelovi pujti na urlop i bačačy, što nove, mucniêjše promeniovanie gamma nakuneć popanovało i ekzema projšła, vôn ne odvažyvsie odkryto protestovati protiv novoho perechodu. Vôn odnak zapotrebovav, ne zvoročujučy vvahi na žarty sestruv, kob na dverach joho novoho pokoja pryčepili tabličku z napisom „Giuseppe Corte z tretioho poverchu, perechodom”. Podôbna reč ne miêła precedentu v historyji sanatoryja, ale doktorê ne protestovali, bojučysie, što navet najmenšy sprotiv môh by sprovokovati môcny stres u takoho nervovoho pacyjenta jak Corte.

Jomu treba tôlko pereždati petnadčeť dion, ni menš, ni bôlš. Giuseppe Corte vziavsie ličyti dniê z nevskrovitoju žadoboju, provodiačy čuť ne ciêły čas na łôžku, ustavivšy neruchomy pohlad u kutok. Mebli ode, na druhum poverchovi, ne byli takije spuvčasny i ne tiêšyli oka, jak u verchnich oddiêłach, ale byli bôlšych rozmiêruv i miêli bôlš strohi i solidny vyhlad. I tut čas od času vôn nadstavlav ušy, bo jomu zdavałosie, što z nižšoho poverchu, z poverchu smertelnikuv, z oddiêłu „zasudžanych” donositsie pryhłušane peredsmertne stohnanie.

Naturalno, u takôj sytuaciji vôn štoraz bôlš padav duchom. Strata duševnoho spokoju pohłyblała chvorobu, temperatura povzła vverch, ohulna osłablanosť pobôlsuvałasie. Z okna – čuť ne ciêły čas odčynianoho naostež, bo ž była seredina liêta – teper uže ne było vidno ni dachôv, ni naveť domôv miêsta, a tôlko zelonu stinu derevuv, kotory okružali špital.

*

Čerez siêm diôn, koło druhoji hodiny popołudnia, do pokoju vujšli štaršy sanitar i try mołodšy z nošami na koloskach.

– Nu jak, my hotovy do perejiêzdu? – zapytavsie staršy sanitar dobrodušnym tonom.

– Jakoho perejiêzdu? – spytav zdušanym hołosom Giuseppe Corte. – Što to za žarty? Treti poverch ne voročajetsie po semi dniach.

– Jaki treti poverch? – jak buďto ne rozumiêjučy, spytavsie staršy sanitar. – Mniê prykazali perevezti vas na peršy, podiviêteś siudy. – I vôn pokazav nadrukovane rozporadženie ob perevodi na nižšy poverch z pôdpisom samoho profesora Dati.

Žach i lutosť Giuseppe Corte prorvalisie takimi złôsnymi krykami, što až zadryžali stiêny v ciêłum oddiêli. – Ticho, radi Boha, ticho, – molili joho sanitary. – Ode je tiažko chvory. – Ale joho siête vže ne mohło vspokojiti.

Nakuneć prybiêh kirovnik oddiêłu, čołoviêk pryludny i velmi edukovany. Vôn zapytav, u čôm sprava, podivivsie na papiêr, vysłuchav tłumačeni Corte. Potum rozzłovany obernuvsie do staršoho sanitara, skazav, što to pomyłka, vôn ne davav podôbnych rozporadženiuv, od jakohoś času ode panuje neznôsny bałagan, jomu ni pro što ne hovorat... Nakuneć, obstavivšy svoho pudnačalanoho, vôn pominiav ton i zvernuvsie do chvoroho z hłubokimi vybačeniami.

– Na žal, odnak, – dodav liêkar, – na žal, profesor Dati hodinu tomu vyjichav z miêsta odpočnuti i vernetsie tôlko čerez dva dniê. Mniê strašenno prykro, ale ja ne mohu skasovati joho prykaz. Vôn peršy bude škodovati, poviêrte mniê... takaja pomyłka! Ne rozumiêju, jak takoje mohło statisie.

Giuseppe Corte začav žałôsno dryžati. Zdôlnosť panovati nad soboju pokinuła joho zusiêm. Joho, jak ditia, ochvativ žudki strach. U pokoji šče dovho było čuti joho odčajne chlipanie.

I tak, čerez takuju durnovatu pomyłku, vôn dojšov do ostatnioji stanciji. Do oddiêłu dla merciôv, vôn, čyje miêstie na samum diêli, podług stanu chvoroby i opiniji naveť samych strohich doktorov, było na šostum, koli ne na siomum poverchovi! Sytuacija była natôlko nedorêčna, što Giuseppe Corte čas od času odčuvav, jak jomu chočetsie vybuchnuti nezakovznanym rehotom.

Ležačy na łôžku, koli nad miêsto linivo nasovuvavsie liêtni var, vôn divivsie perez okno na zeleń dereviny i odčuvav sebe v jakômś nerealnum sviêti, de byli absurdny stiêny, vyłožany sterylizovanoju kafloju, prochody v lodovaty trupjarni, biêły čołôviêčy figury, pozbavlany dušê. Jomu podumałosie, što naveť dereva za oknom byli nepravdivymi, bo kôlko vôn ne divivsie, ni odin listok ne povorušyvsie. Siêta dumka natôlko rozvorušyła Corte, što vôn poklikav sidiêłku i poprosiv môcny okulary, kotory v łôžku nikoli ne nakładav, i tôlko tohdy jomu vdałosie trochu vspokojitisie: z pomoščeju okularuv vôn dav rady rozhlediti, što dereva byli pravdivy i što listki, choč i čuť zavvažno, ale vsio-taki časom vorušylisie od viêtru.

Sestra-sidiêłka vyjšła, i vôn provjôv z četverť hodiny v povnuj tišyniê. Šêsť poverchuv, šêsť strašnych mohilnych plituv, čerez formalnu pomyłku prytisnuli Giuseppe Corte svojim nevmôlnym tiažarom. Kôlko liêt, tak, teper uže ličênie pujšło na lita, spotrebitsie jomu, kob vybratisie z siêtoji prorvy?

Ale čom u pokoji raptom stało tak temno? Šče ž byv deń. Najvyžšym vysiłkom, peremohajučy divnu zaklakłosť, kotora ochvatiła joho jak palaruš, Giuseppe Corte dotiahnuvsie do čašôv na stoliku koło łôžka. Połovina četvertoji. Vôn povernuv hołovu do okna i zobačyv, jak rolety, posłušny jakomuś tajemničomu prykazovi, pomału opuskajutsie, zakryvajučy dostup dla sviêtła.