Koli v marciovi sioholita ja pisav, što kôlkosť biłorusuv u Polšcy, podług danych GUS-u, pomenšała z 48,7 tysiačy v 2002 roci do 47 tysiač u 2011 roci (na 3,5%) (Perepis 2011: Čom usiê chočut žyti, a my niê?), mniê dumałosie, što siête nevelikie pomenšanie dotyčyt i našoho Pudlaša, to značyt, miêstia, de biłoruśkosť u Pôlščy povinna odčuvati sebe jak doma. Ale okazujetsie, što pravda je značno bôlš ponura.
Nedavno GUS opublikovav vyniki perepisu 2011 roku po pudlaśkum vojevôdstvi (lokalna kopija siêtoho dokumentu dodana taksamo vnizi). Podług siêtych danych okazujetsie, što biłorusuv na Pudlašy mižy perepisami 2002 i 2011 pomenšało na 8100 čołoviêk — z 46,4 tysiačy do 38,3 tysiačy. Inačej kažučy, nas stało menš na 17%!
Siête vyhladaje vže jak etnična katastrofa. Bez vujny, z normalnymi deržavnymi dotacijami na „Nivu”, „Czasopis”, Radivo Racija, biłoruśki knižki, folklorno-piêsenny imprezy i festyvali — biłorusy propadajut, jak u čas čumy. Čom? Čy koli-leń byv u Pôlščy bôlš spryjalny čas dla rozvivania biłoruśkoji etničnoji sviêdomosti i kultury, čym teper? Ne było. Nu to jak vytłumačyti siêty šparki zychôd biłorusuv u mohiłu?
Tyje, kotory čytajut storônku Svoja.org, viêdajut, jak my siête tłumačym.
Biłoruśkosť, kotoru na Pudlašy nibyto pudtrymujut deržavny hrošy, maje vže velmi mało spôlnoho, a to i zusiêm ničoho, z žyvoju biłoruśkostieju pomiž Narvoju i Buhom, de šče zachovalisie našy pudlaśki hovôrki. Našy lude vže perestali identyfikovati sebe z toju versijeju biłoruśkosti, kotoru jim podajut čerež elektroničny i drukovany medyji našy žurnalisty i inšy zmaharê.
Ja choču zvernuti vvahu našych etničnych zmaharôv na šče odin statystyčny vynik stosôvno pudlaśkoho vojevôdstva. Na Pudlašy GUS-ovi ne vdałosie vyznačyti etničnu prynaležnosť dla 45,9 tysiačy čołoviêk. Chto siêty lude? Slonzaki abo niêmci? Niê. Zrozumiêło dla nas vsiêch, što absolutna bôlšosť z jich — „ruśki” i „pravosłavny”, kotorym do siêtoho času ne spotrebiłasie etnična identyčnosť. Ale dla mene ne menš zrozumiêło, što bôlšosť z siêtych „etnično nevyznačanych” — potencijalny biłorusy, dla jakich rôdnoju movoju je pudlaśka hovôrka, a ne biłoruśka. Koli b jichnioju movoju ne pohardžali našy pudlaśki zmaharê za demokraciju i prava čołovieka v Respublici Biłoruś, ja vpevniany, što bôlšosť z siêtych „nevyznačanych” mohła b etnično vyznačytisie na našu korysť i odsunuti naš etnos od mohiły na odlehłosť prynajmi kilkoch desetiliêtijuv.
