Najliêpšy biłoruśki perekładčyk Vasil Siomucha skazav perepiščykam, što joho rôdna mova — zachodniopoliêśki dyjalekt.

Na Biłorusi jakraz skônčyvsie nacijonalny perepis. Najbôlšy hromadśki rezonans vyklikali dva pytania, jakije v perepisnôm listkovi stojat pud čysłami 10-11: Ваша родная мова (мова, засвоеная ў раньнім дзяцінстве); На якой мове вы звычайна размаўляеце дома?

Siomucha, kotory žyve v Minśku, skazav korespondentovi Radiva Svoboda, što na pytania pro svojiê nacijonalny atrybuty vôn odkazav tak: Пыталіся — якая родная мова, якая засвоена першая, я ім адказаў, што заходнепалескі дыялект. Яны запісалі са зьдзіўленьнем. Хто па нацыянальнасьці — беларус, на якой мове размаўляем дома — на беларускай (паводле Радыё Свабода).

Ujaviêmo sobiê, što perepiščyk pryjšov do kohoś v Biłostoku, a toj chtoś jomu odkazav, što doma naohuł hovoryt z simjoju po-pudlaśki. Nesumniêvno, pôlśki perepiščyk tože zapisav by siêtu viêstku „ze zdziwieniem”. Bo „wcześniej nie słyszał o takim języku”. Ale napevno zapisav by — bo perepiščyk maje obovjazok zapisuvati tôlki toje, što jomu kaže čołoviêk, jakoho perepisujut.

Odkaz Vasila Siomuchi — biłorusa-polišuka z-pud Pružany, de hovorat čuť ne tak, jak u nas pomiž Hajnuvkoju i Biêlśkom — pokazuje, jak nam na Pudlašy treba vychoditi z našoji movno-nacijonalnoji kołomyji i pomišania poniatijuv pudčas nastupnoho nacijonalnoho perepisu.

Nam prosto treba kazati pravdu, ne stydatisie — abo što my hovorymo „po-svojomu” (i nastojuvati, kob imenno tak zapisali našu movu v perepisnôm listkovi), abo što my hovorymo „na pudlaśkum dyjalektovi”, abo što my hovorymo „po-pudlaśki”. Usiê siêty odkazy budut pravdivy (neporumnalno pravdivšy, čym stverdženie, što my hovorymo „po-biłoruśki” abo „po-ukrajinśki”) i vsiê siêty odkazy ne zroblat nijakoji kryvdy nijakuj naciji— ni pôlśkuj, ni biłoruśkuj, ni ukrajinśkuj. Bo mova ne identyfikuje odnoznačno nacijonalnosti. Čołoviêk, kotory doma hovoryt po-pudlaśki, može sebe zaličyti i do polakuv, i do biłorusuv, i do ukrajinciuv. A naveť i do narodu „ruśkich”, do narodu „pravosłavnych” čy do narodu „zaporožśkich kozakôv”, koli jomu zachočetsie.

Odkaz „ja hovoru vdoma po-pudlaśki” pozvolaje pozbiêhčy komičnoho absurdu, koli lude z odnoji vjoski, kotory zaličujut sebe do raznych nacijonalnostiuv (odny do biłoruśkoji, a druhi do ukrajinśkoji), odnu i tuju ž movu zaličujut abo do biłoruśkoji, abo do ukrajinśkoji.

Ne može ž pôlśka mova byti odnočasno i „pôlśkoju”, i „rosijśkoju” — usiê siête jakoś rozumiêjut. To čom my ne možemo zrozumiêti, što pudlaśka mova ne može byti odnočasno i „biłoruśkoju”, i „ukrajinśkoju”? To napravdu takoje tiažkie čy, može, to tôlki my takije tupyje? Sviêt z nas smijetsie...

Odkaz najliêpšoho biłoruśkoho perekładčyka Vasila Siomuchi na pytanie ob rôdnuj movi — ne tôlki pravdivy v odnosinach do movnoji sytuaciji biłorusuv-polišukôv, ale i dovtipny. Nazva „zachodniopoliêśki dyjalekt” ne mulaje słuchu vsiêm tym doktryneram, kotory kažut, što nijakoji poliêśkoji movy nema, a je abo dyjalekt biłoruśkoji, abo ukrajinśkoji. Nu to nate vam, chłopci, odkaz — „zachodniopoliêśki dyjalekt” — i rozbirajteś sami, do jakoji movy siêty dyjalekt naležyt...

Ja byv by ščaslivy, kob biłorusy na Pudlašy, kotory vdoma hovorat „po-svojomu”, odkazali, što vony hovorat na „pudlaśkum dyjalektovi”. Bo to była b, po-perše, najpravdivša pravda (sam dla sebe ja znaju, na dyjalekti jakoji movy my hovorymo). A po druhie, jak „Niva”, tak i „Nad Buhom i Narvoju” tože byli b zadovolony i mohli b daliêj perelivati z pustoho v porožnie i perekonuvati svojich sponsoruv, što „pudlaśki dyjalekt” to taki schizofreničny movny substrat, jaki v zaležnosti od autora podania ob grantach raz pryjmaje biłoruśku, a raz ukrajinśku identyfikaciju.

Jak ja skazav, Vasil Siomucha — to najliêpšy spuvčasny biłoruśki perekładčyk. I siêtoho nichto pry zdorovum rozumi ne stavit pud sumniêv. Miêstie V. Siomuchi v biłoruśkuj kultury — odno z samych počesnych. I vôn idealno rozumiêje, što joho biłoruśkuj identyčnosti nijakim sposobom ne mišaje joho zachodniopoliêśka rôdna mova.

Koli my z bratom Alikom v połovini marcia łôńśkoho roku odčynili storônku Svoja.org, Vasil Siomucha byv peršym čołoviêkom z Respubliki Biłoruś, kotory prysłav nam vinšovanie. Pry siêtuj okaziji ja choču jomu za toje vinšovanie publično podiakovati . Spasibo, pane Siomucha.