Nedavno, brontajučysie po pražśkich kniharniach, ja natrapiv na album: Jan Sucharda, ISLAND, Země neznámá, 2007; s. 156. Ne možna było ne kupiti.
Teper, vernuvšysie z praci, ja kažny večur perehladaju siêty album od doski do doski. I čytaju vsiaki drubnici v Interneti pro Islandyju. Môcno zachotiêłosie odviêdati siêty ostrov, pobyti tam choč kilka dion...
Islandciuv je bôlš-menš 300 tysiač. Dviê tretiny z jich žyve v stolici krajiny Reykjaviku i v pobliźkich horodkach. A inšy žyvut naohuł u horodkach i farmach na poberežy. Ostrov, kotory płoščoju rumniajetsie tretiuj časti Pôlščy, u seredini praktyčno bezludny. 65 procent obšaru Islandyji – pustka, de nic ne roste. Na Islandyji nema derevuv, koli ne brati pud uvahu tych, što byli pryveziany z inšych časti sviêtu. Praktyčno nema tam i svojich zvirôv, kromi polarnoho lisa, kotory pryjšov tudy po lodi čy to z Kanady, čy to z Grenlandyji. Što šče? Na Islandyji je 140 vulkanuv, z kotorych 30 ličatsie aktyvnymi. Od zachodu i pôvdnia ostrov oblivaje tepłe Puvnočno-Atlantyćkie tečenije, a tomu na zachodnium i puvdennum poberežy Islandyji zimy menš ostry, čym naprykład u New Yorku abo Zurychu.
65 procent obšaru Islandyji – pustka, de nic ne roste | ||
[1] Strokkur | [2] Arnarstapi – Gatklettur | [3] Kirkjufell |
[4] Öraefajökull | [5] Hveravellir | [6] Askja – Víti |
© Jan Sucharda, ISLAND, Země neznámá |
Pjať čy šêsť liêt tomu ja kupiv u Prazi čeśki perekład turystyčnoho provodnika po Islandyji, Grenlandyji i Farerśkich Ostrovach z seryji „Lonely Planet”. Pro islandciuv tam napisano tak: „Zhôdno z charakterom žyteluv dalekich ostrovôv, tutejšy lude je vpevniany v sobiê, nezaležny, zderžany i neprystupny, što može byti nepryjemne dla zahraničnych odviêduvalnikuv. Ale koli vy perestupite peršu barjeru, to perekonajetesie, što islandci je jakraz najbôlš pryjatelśkimi luďmi na sviêti, a v pjatniciu abo subotu večerom lepi na jich uvažajte. Mohut byti i načeplivy. Ne nadivujetesie, jak siêty na peršy pohlad chołodny lude mohut zminiatisie, koli začnut balovati!”
Islandci hovorat po-islandśki. Islandśka – germanśka mova, kotora zachovała dovoli składanu odmiênu imiênnikuv (deklinaciju). Islandci ne pryjmajut do svojeji movy zahraničnych słôv, a vsio nazyvajut po-svojomu, tomu komputer u jich nazyvajetsie „tölva”, a policija – „lögregla”.
U Islandyji vydajut najbôlš knižok (tytułuv) u Europi v pereliku na 1000 žyteluv – 4,6 tytuła na 1000 ludi štorôk. U Polščy siêty pokazčyk rumniajetsie bôlš-menš 0,6.
U 1955 roci islandśki piśmennik Halldór Kiljan Laxness (1902-1998) otrymav Nobelśku Nahorodu za Literaturu. Do svojoho stydu, ja ne pročytav ni odnoji knižki ni Laxnessa, ni inšoho islandśkoho autora. Ale v minułum roci v odnôm pražśkum antykvaryjati ja kupiv za symboličnu cinu čeśki perekład romanu Laxnessa „Salka Valka” (1931-1932). Perekład byv zroblany ne z oryginału, a z danśkoho perekładu. A sama knižka była vydana v Prazi v 1941 roci v seryji „Evropský literarní klub”. Knižku ja kupiv u oryginalnum kardonovum opakovani z 1941 roku, na kotorum poznačano, što vona prodajetsie tôlko dla členuv toho klubu. Ostatnimi dniami ja vže pospiêv pročytati storônok 20 z siêtoho romanu. Proza Laxnessa divna i nezvyčajna – jak islandśka pryroda, kotoru sfotografovav Jan Sucharda...