Pud kuneć vereśnia u Vurlanśkuj gmini pojavilisie peršy tablici z podvôjnymi nazvami vjosok i gminnoho centru. Nazvy u Vurlanśkuj gmini ne vyjšli ani na biłoruśkuj literaturnuj movi (što było vže dyskutovane raniêj), ani naveť na kirylici (što bude dovediane v siêtum teksti).
Fotografiji podvôjnych tabliciuv najchutčêj opublikovav sajt Radiva Racija, skôl ja vziav odnu takuju fotografiju dla ilustraciji siêtoho tekstu.
Koli ja šče praciovav u radivi, to pomniu, što Kastuś Bondaruk napisav chorošoho bloga pro nazvy na movi menšostiuv, u kotorum tverdiv, što praktyčnoho značenia takije tablici ne majut, ale vony velmi istotny jak symboli dla nas, menšostiuv, bo vizualno i na deržavnum urovni sankcijonujut našu prysutnosť na našuj rôdnuj zemliê v pôlśkuj deržavi.
Podvôjnych tabliciuv vyhladav i ja – pryblizno z takimi dumkami, kotory raniêj vykazav v svojôm blogovi Bondaruk.
Tablici odnak otrymalisie v nekotorych vypadkach podvôjno bezhramotnymi, što nikomu – od Vôrli do Varšavy – chvały ne prynosit.
Perša bezhramotnosť polahaje v tôm, što samôj biłoruśkuj movi i nazvam zadali gvałt, koli stali vtiskati v praviła biłoruśkoji literaturnoji movy tradycijny pudlaśki słova, kotorych zvyčajno ne možna hładko vtisnuti ni v biłoruśku movu, ni v ukrajinśku, ni v jakuju-leń inšu... Siêta sprava dokładno dyskutovałasie v tekstovi Безназоўнае Падляшша. Pročytajte.
Druha bezhramotnosť – sam ne znaju, jak jiê vyznačyti – menša vona čy bôlša, liêpša čy hôrša, dotyčyt azbuki, kotoroju zapisany tyje nazvy. U zapisi dvoch vjosok pomiêšany z soboju kirylična i łacinična azbuki. Fotografija, kotoru ja pozyčyv z sajtu Radiva Racija, najliêpšy siêtomu dokaz.
U „biłoruśkuj” nazvi na fotografiji my vyrazno bačym, što v miêsti druhoji litery stojit łacinične „n”, a ne kirylične „п”. U vyniku, koli sprobuvati trymatisie jakoji-leń logiki, siêtu nazvu možna pročytati snički albo i cnički (ne znajemo ž, čy autory pud peršoju literoju rozumiêli kirylične es, čy može łacinične ce!).
Chto ž dopustivsie siêtoji... nazyvajte jak chočete: ortografičnoji pomyłki/ osnôvnoji bezhramotnosti/ čy prosto ochujenija?
Skažu odrazu, što vykonaveć tabliciuv (fabryka) zrobiv jich dobre.
Zobačyvšy tabliciu na fotografiji na sajti Raciji, ja zajšov na sajt Vurlanśkoji gminy, de – jak mniê prypomniłosie z pročytanoho koliś tekstu Jana – povinna byti postanova pro dvuchmovny nazvy. Siêtu postanovu ja zhruziv sobiê na komputer, zrobiv jôj PDF-versiju i prykładaju jijiê znizu.
Koli vy odčynite siêty dokument, to dokładno zobačyte (u formati PDF vy možete pry pomoščy lupy poveličyti tekst naveť i do 1000%), što pud 20-ju pozycijeju stojat Snički abo Cnički, a šče pud 24-ju pozycijeju majem Tončykały.
Fabryka, jak bačym, zrobiła vsio dokładno tak, jak:
- raniêj opraciovała siête vurlanśka movna komisija;
- potum uchvalili vurlanśki radny;
- a nakuneć deržavnym autorytetom zatverdiła ministerśka Varšava (hlediête druhi dodatok, 48-ma storônka).
Usio siête odbyłosie ne na žarty, u centry Europy, u krajini z 20-liêtnim stažom demokraciji.
* * *
Teper trochi menš považno.
Rozumiêju, što komuś može ne byti raznici pomiž łaciničnym „n” i kiryličnym „п” (faktyčno, u druku vony podôbny, a v odručnum varyjanti piśma – naveť identyčny). Koli odnak iti siêtoju logikoju, to treba zadati sobiê i pytanie, pošto na sviêti škoły i pošto my učymsie v jich pôlśkoji, biłoruśkoji, čy šče jakoji-leń azbuki. Pošto na sviêti razny movy, pošto staviti dvuchmôvny tablici, koli ne vmiêjem hramotno jich napisati...
Može to i dobre, što komisija od nazvuv u Vurlanśkuj gmini prykryta tajemnicioju – menš bude stydu ludiam z naukovymi tytułami, styd rozyjdetsie po-trochu po vsiêch nas.
Vo vsiakuj nevdačy treba vsio ž šukati i pozytyvu. Po-mojomu, pozytyvy ode mohut byti naveť i dva: 1) kažna nastupna sproba vvoditi tablici bude robitisie bôlš rozvažlivo, što ne dovede ni do opisanych, ni do nijakich inšych kurjozuv; 2) može v siêty ostatni tyždeń vyborčoji kampaniji bude lokš dychati — nichto z politykuv ne stane chvalitisie, jak to vôn uvjôv biłoruśki tablici. Nema čym – sperša vypadało b popraviti Snički/Cnički i Tončykały.