Home For Our Children Articles Belles-Lettres Dictionary Audio Files Contact Us Svoja.org on Facebook
Our language, our choice, our fate...
Unočê
Click to enlarge...

Varłam Šałamov

Varłam Šałamov — short story — translated from Russian by Jan Maksymiuk
1954

Večera skônčyłasie. Glebov nespiêšno vylizav misku, dokładno zhrôb zo stoła chliêbny kroški v liêvu dołoniu i, pudniavšy jijiê do rota, ostorôžno zlizav kroški z dołoni. Ne kovkajučy, vôn odčuvav, jak slina v roti husto i łakomo obvołokaje maleniečku hrudočku chliêba. Glebov ne môh by skazati, čy siête było smačne. Smak — to štoś inše, zusiêm biêdne v porumnani z siêtym žarsnym, samozabyvnym odčuvaniom, kotore davało jiêdło. Glebov ne spišavsie kovkati: chliêb sam tajav v roti, i tajav chutko.

Zapały, bliskuščy očy Bagrecova neodryvno divilisie Glebovi v rot — ni v koho ne było natôlko môcnoji voli, kotora pomohła b odorvati očy od jiêdła, što znikało v roti inšoho čołoviêka. Glebov kovknuv slinu, i Bagrecov odrazu pereniôs zrok na kruhohlad — na velikoho ohońkovoho miêsecia, kotory zapovniav nebo.

— Pora, — skazav Bagrecov.

Vony movčki rušyli stežkoju do skały i pudnialisie na neveliki vystup, kotory ohibav hôrku; choč soncie zajšło nedavno, kameniê, kotory dniom opikali pudošvy čerez gumovy galošy na bosuj nozie, teper vže byli zimny. Glebov zastebnuv tiêłohrêjku. Chôd ne rozohryvav joho.

— Daleko šče? — zapytavsie vôn šeptom.

— Daleko, — nehołosno odkazav Bagrecov.

Vony siêli oddychnuti. Ne było pro što hovoryti, jak i ne było pro što dumati — usio było jasne i proste. Na placôvočci, na kunciovi vystupa, byli kupy porozhrybanych kameniôv, zorvanoho zsochłoho mochu.

— Ja môh by zrobiti siête i sam, — usmichnuvsie Bagrecov, — ale dvom veseliêj. Nu i dla staroho pryjatela...

Jich pryvezli na odnôm parachodi v minułum roci.

Bagrecov zatrymavsie.

— Treba lahčy, zobačat.

Vony lahli i začali odkidati kamiênie v bôk. Velikich kameniôv, takich, kob ne možna było pudniati i peremistiti dla dvoch, ode ne było, tomu što lude, kotory nakidali jich siudy zrania, byli ne dužêjšy za Glebova.

Bagrecov potichu zaruhavsie. Vôn rozcarapav palcia, potekła krov. Vôn prysypav ranu piskom, vyrvav žmucht vaty z tiêłohrêjki, prytisnuv — krov ne perestavała tečy.

— Słabaja zhuščalnosť, — rumnodušno skazav Glebov.

— A ty što, doktor? — zapytavsie Bagrecov, odsmoktujučy krov.

Glebov promovčav. Čas, koli vôn byv doktorom, zdavavsie velmi dalekim. Nu i čy byv vôn, toj čas? Zanadto často toj sviêt za horami, za morami zdavavsie jomu jakimś snom, vydumkoju. Realnoju była minuta, hodina, deń od pudjomu do odboju — daliêj vôn ne zahladav i ne znachodiv u sobiê siły zahladati. Jak i vsiê.

Vôn ne znav minułosti tych ludi, kotory joho okružali, i ne cikavivsie jeju. Zreštoju, koli b zavtra Bagrecov objaviv sebe doktorom filozofiji abo maršałkom avijaciji, Glebov poviêryv by jomu, ne zadumujučysie. Čy vôn sam byv koli-leń doktorom? Propav ne tôlko automatyzm dumania, ale i automatyzm sposterehania. Glebov bačyv, jak Bagrecov odsmoktuvav krov z brudnoho palcia, ale ničoho ne skazav. Siête tôlko prosliznułosie v joho sviêdomosti, ale voli do odkazu vôn v sobiê ne môh znajti i ne šukav. Taja sviêdomosť, kotora v joho šče zostavałasie i kotora, možlivo, uže ne była čołoviêčoju sviêdomostieju, miêła velmi mało okonciuv i teper była nastavlana tôlko na odno — kob jak najchutčej rozhrebsti kameniê.

— Pevno, hłyboko? — spytavsia Glebov, koli vony lahli oddychnuti.

— Jak vona može byti hłyboka?

I Glebov zrozumiêv, što vôn zapytavsie pro čepuchu i što jama faktyčno ne može byti hłyboka.

— Je, — skazav Bagrecov.

Vôn dotknuvsie do čołoviêčoho palcia. Z kameniôv vyhladav veliki paleć stupaka— u miêsečnum sviêtli joho było vyrazno vidno. Paleć ne byv podobny do palci Glebova i Bagrecova, ale ne tomu, što byv nežyvy i okoliêły — jakraz u siêtum raznicia była nevelika. Pazurê na siêtum mertvum palciovi byli obtiaty, a sam vôn byv povniêjšy i mjakšy, čym glebovśki. Vony chutko odkinuli kameniê, kotorymi było pryvalane tiêło.

— Preč mołody, — skazav Bagrecov.

Udvoch vony čuť vytiahnuli trupa za nohi.

— Jaki zdorovenny, — skazav Glebov, tiažko dychajučy.

— Koli b vôn ne byv taki zdorovenny, — skazav Bagrecov, — joho pochovali b tak, jak chovajut nas, i nam ne treba było b diś siudy prychoditi.

Vony rozohnuli nebôžčykovy ruki i stiahnuli rubašku.

— A kalisony zusiêm novy, — skazav zadovolony Bagrecov.

Stiahnuli i kalisony. Glebov schovav žmucht bilija pud tiêłohrêjku.

— Lepi odiahni na sebe, — skazav Bagrecov.

— Niê, ne choču, — probormotav Glebov.

Vony połožyli mertvoho nazad u mohiłu i zakidali jijiê kamiêniom.

Sinie sviêtło miêsecia kłałosie na kamiênie, na rêdki liês tajgi, pokazujučy kažny vstup, kažne derevo v osoblivum, ne dionnum vyhladi. Usio zdavałosie po-svojomu pravdive, ale ne takoje, jak dniom. To byv jakby druhi, nočny tvar sviêtu.

Bilijo nebôžčyka nahrêłosie za pazuchoju Glebova i vže ne zdavałosie čužym.

— Zakuryłosie b, — rozmaryvsie Glebov.

— Zavtra zakuryš.

Bagrecov usmichavsie. Zavtra vony prodadut bilijo, obminiajut na chliêb, može byti, naveť dostanut trochu titoniu...

PDF for printing » Click the icon to download...
Varłam Šałamov — short story — translated from Russian by Jan Maksymiuk, Unočê
2007-11-21, 20:00
EPUB for e-book/Kindle readers » Click the icon to download...
Varłam Šałamov — short story — translated from Russian by Jan Maksymiuk, Unočê
2007-11-21, 20:00