Stałosie tak, što, osvobodžujučysie z obnimkuv svojiê kochanoji, ja zobačyv letiaščoho sinioho sołovja, i ja ne môh zabyti siêtoho sinioho sołovja, ja ne môh pro joho zabyti ciêły deń; ja vspomniv, štó mniê rozkazuvali pro sołovja, i jak posli toho vôn stavsie dla mene ptaškoju z gatunku vorobjinych, kotora zjidaje kuzaki, znosit jajcia i ne maje ničoho spôlnoho z sysunom čołoviêkom. Ale čym dovš ja dumav pro sołovja, tym bôlš sumniêvnym i poverchovnym bačyłosie toje, čoho ja pro joho navčyvsie; vôn mniê javivsie z poviêtranoho prostoru jak buďto spivajušča roslina, i mniê zdavałosie, što zdavna istniêjut odnosiny mižy stvorêniami, kotory šče ne vytłumačany, bo my tłumačymo ono toje, što može byti nam korystne.

Ale bezkorystnosť je synonimom neviêdania. Poka ne odkryli, što z hliny možna lipiti horčki, vona była ono svoho rodu klejkoju i vjazkoju žovtoju zemleju, a vodorosty zdavalisie ono nepotrêbnym smiêtiom, kotore zabrudžuje morśkuju vodu, poka my ne zrozumiêli, što čołoviêctvo koliś bude vymušane jimi požyvlatisie.

Čy ž mało z nas vkovznuło v siête žycie diakujučy spiêvovi sołovja? Hovoračy pro žycie, ja maju na dumci taki stan, u kotorum my bačymo odny odnych; ne dumajte tôlko, što ja je spirytystom abo viêru v duchi, koli skažu, sto je i nevidôčne žytie — pryhaniête atomy!

Podług romantyzovanych rozkazuv mojiê matery to sołoviêj u korčach bukšpanu na Juryjovuj Horê dav pudšturch tomu, što ja byv začaty na puddašy odnoji kamenički na samum berezi rêčki.

Siêty nedostatočny odkaz ja daju na pytanie, čym je sołoviêj, i ja chotiêv by, kob mniê vdałosie odkazati lepi, čom vôn byv sini, toj sołoviêj, kotory pudorvavsie letiêti, same koli ja osvobodžuvavsie z obnimkuv svojiê kochanoji.

Ditinstvo ja provjôv na hołych piêskach, de ne było sołovjôv, odnak ja łapaju sebe na odnôj nedokładnosti, kažučy „ne było”, bo siête „ne było” odnositsie tôlko do korotkoho čołoviêčoho žycia; koli brunatny uhol, kotory my diś vyhrybajemo z piêskuv, byv šče hustym liêsom chvôščki, de žyli tyhry i medvedi, to čom tohdy abo i puzniêj na tôm vyhali ne mohli byti i sołovjiê? Tomu, kob byti dokładnym, ja pišu: Koli moje žycie začałosie na siêtum vyhali, sołoviêj byv tam tôlko odnu vesnu, joho było čuti z jadłôvciuv za mohiłkami na hôrci, vôn spivav nočami, koli korčê jadłôvcia stavalisie podôbny do duchuv abo do velikanuv.

Značyt, u tôm časi sołoviêj byv čužakom, kotory prybyv u okoliciu, kotoru ja nazyvaju svojeju baťkuvščynoju, vôn tam byv ptaškoju, kotora vziałasie neviď-skôl, i staryje mužyki nikoli ne čuli spiêvu siêtoji ptaški, što znov značyt tôlko, što mužyki, kotory žyli tam tojiê vesny, miêrali čas i sviêt svojim žyciom, tomu što kažne pokoliênie na našuj planeti uvažaje sebe za takoje, kruhom kotoroho krutitsie vsiosviêt. Čołoviêk na zemliê je „vinciom sviêtotvorênia”, jak ličytsie dosiôl, ale koli učony i kosmonauty stverdiat, što čołoviêk ne je nijakim vinciom, my jim, možlivo, skažemo tak: Toje, što vyvodimosie od małpopodôbnoho zviêra, my vam pomału vybili z hołovy, ale koli vy teper znov schočete odkryti małpy, kotory bôlš rozvity od nas, ludi, to zabirajteś razom z jimi i idiête von, raz-dva!

Staryje mužyki vyjšli vnočê na pudvôrok, kob zrobiti potrêbne z korysnym i pudliêti jabłyniu abo hrušu, učuli sołovjiny spiêv i zlakalisie. Što to za ptaška, kotora tak fanaberysto spivaje po nočach na mohiłkach, zabirajučy spokuj nebôžčykam i, ne vyłučano, zamaniujučy svojim spiêvom žyvych na sidlibu merciôv?

Majovy večorê byli zimny, viêtior duv od berozovych lisôv na Slonsku i prynosiv odtôl sygnały z kopalniuv. Čuti było hołosy pochovanych žyvciom, kotory tam pud zemloju vyryvali płasty uhla. Od sygnału do sygnału prochodiło mnôho času, pomiž zjiêzdom naniz pustych i vyjizdom povnych vagonetok była dovha pererva, i v mižčasi možna było včuti nesmiêłe chichotanie krynici pud Melnikovoju Hôrkoju i hłyboki sołovjiny perelivy.

Ja byv chłopciom, mniê było dvanadceť liêt, ale koli ja včuv spiêv prylôtnoho sołovja, ja počuvsie, jakby do mene z kosmosu pryviêjało toje, na što kažut lubov — ne lubov do matery abo do bratôv, ale lubov, kotora była v kažnuj kliêtočci moho tiêła, bo ja prybližavsie do stanu, jaki nazyvajut połovoju dospiêłostieju. Ale jakoje značenie v takich vypadkach maje naukova definicija? Kažemo „instynkt”, kažemo „kompleks”, kažemo „seks” i ujavlajemo sobiê, što vsio vyjasnili, i pry siêtum my takije samonadiêjany, jak kartiožniki, kotory tverdiat, što tuz maje odinadceť očok.

Naš učytel pytavsie nas, čy my čuli siniošyjku.

— Tuju ptašku, što spivaje vnočê?

— Tuju!

— Tak, čuli, to byv sołoviêj.

— Niê, to ne byv zvyčajny sołoviêj, to była siniošyjka. A ty, vidno, tiohaješsie vnočê, koli jijiê čuv!

Učytel tłumačyv nam, čom to ne byv sołoviêj, ale siniošyjka, kotoru my čuli vnočê. Tłumačenie było dokładne, ale i nepevne, bo tôlko najchitrêjšy znavciê ptašok mohut odrôzniti po spiêvi sołovja od siniošyjki, i to koli jim dopiše ščastie. Učytel vytłumačyv, što siniošyjka była trochu nedorosłoju svojačkoju sołovja, tomu jijiê nazyvali tože puvnočnym sołovjom, usio było naukovo potverdžane, ale nic do kuncia ne vyjasniane.

Sołoviêj čy siniošyjka — ja vže tohdy čuv, što ne važne toje, jak što nazyvajetsie, ale važne, čy svojim istniêniom vone vyklikaje v nas jakojeś velikie počutie, kotore pomohaje nam žyti.

Minav čas, ale siête skazane znov nedokładno, bo to my minajemo, i naše dorostanie je počatkom našoho prominania. Ja hovoru siête bez žalu i bez žurby, bez melancholiji i bez stomlenosti sviêtom. Ja hovoru siête z cikavostieju, z narostajuščoju vo mniê cikavostieju toho, što maje nastupiti.

Ja stav čeladnikom i začav nositi svoje remesnićkie posviêdčanie v kišeni. Vone ne tak pudtverdžuvało, što ja naučyvsie pekarskoho remesła, jak było pašportom, kotory davav mniê pravo kuryti paperosy, piti pivo i vydurniatisie z divčeniatami.

Mniê ne dovełosie choditi „z kviêtkami pry kapelušovi i kulbakoju v ruciê” v pošukach roboty, ja jiêchav pojizdom, i dla toho, kob zavezti mene do majstra, uhol z našych piêskuv zaminiavsie v vodianôm kotliê v paru, a v stalovum cylindrovi — u oboroty kolôs.

U bagažovum vagoni za parovozom u pletianuj verbovuj korzini jiêchała moja postiêl. U objavi v gazeti pekarôv, na kotoru ja odkazav, pisali, što „postiêl” treba vziati z soboju. Bačyli vy koliś ptašku, naprykład sołovja, jaki prucaje z soboju vłasne hnizdo? Abo, može, vy bačyli koliś małpu, jakaja teliêščyt za soboju chatku z hôla? Niê, siête pravo było zarezervovane tôlko dla pekarśkich čeladnikuv, dla odnoho z viduv rozumnoho cołoviêka, dorohoho kamenia v vinciovi sviêtotvorênia, a šče dla skorołuščakôv i inšych nižšych zvirôv; cikavo bude podivitisie, jak sebe vedut u siêtych odnosinach istoty, kotory my odkryjemo v kosmosi.

Pospiêšny pojizd čuť ne odjiêchav u daleki kraj bez mene. Daleki kraj, daleki kraj... dla moho diêda vôn byv susiêdnim poviêtom, a dla mene Serednioju Saksonijeju, to značyt, ja zminiav regijon, u kotorum lude vžyvali zajmiênnika „mené”, na regijon, u kotorum kazali „manié”.

Ja skočyv na nadjizdžajuščy pojizd jak gepard na vtikajuščoho bizona i, jak kažut, stupiv u žycie, jak buďto ja ne žyv uperuč i jak buďto tyje, kotorych ja pokidav, tože znachodilisie poza žyciom.

Sytuacija była jak u filmi, a mołody čołoviêk, kotory vtiahnuv mene do jiêduščoho pojizda, do našoji kvartiry na kilka hodin, okazavsie čeladnikom cyrulnika, takim, jaki vže posmakovav žycia. Vôn pokidav svoju dožyvôtniu posadu, pokidav naše povjatove mjastečko i jiêchav u „bôlše miêsto”, do „liêpšoho majstra”. Vôn ne nazyvavsie ni cyrulnikom, ni fryzierom, a byv spicijalistom po fryzurach à la garçonne, korystavsie velikim popytom i osoblivym pošanovaniom sered kobiêtuv, kotory kłali svojiê vołosy na joho peniok. Vôn byv svoho rodu łahôdnym katom, tvorciom sex appeal’u, tvôrčym zništožuvatelom vołosôv, i sam vôn byv pudstryžany à la garçonne, a joho fryzura była po-mastaćki pozavivana. Vôn byv istotoju serednioho rodu, ni mužčynoju, ni kobiêtoju — a stryhunom à la garçonne.

Vôn miêv na sobiê skurany płašč šafranovo-žovtoho koloru, złožany z mnôhich napivkuv od damuv, kotorych modernizovało siête stvorênie serednioho rodu. Skurany płašč stryhuna à la garçonne pokazavsie mniê verškom eleganciji v siêtum sviêti i stav dla mene maroju na dovhi, dovhi čas. Toj, chto diś bačyt, jak ja chodžu v šafranovo-žovtuj skuranôj kurtci, nechaj voźme pud uvahu, što schilnosť do takoho artykułu odežy zarodiłasie vo mniê v toj mih, koli ja vskakuvav do pospiêšnoho pojizda, kob vyrvatisie z rôdnoji storony, do kotoroji posli toho ja voročavsie vže tôlko jak hôsť.

Na vokzali małoho mjastečka „na čužyniê”, de ja pryzemlivsie, ne čekała mene orkiestra i ne rozosłali čyrvonoho dyvana do karety, kotora zavezła b mene do prezydenta, i takoho mjahkoho dyvana v mojôm žyciu ne bude nikoli, bo do toho, kob stati dyplomatom, brakuje mniê ne tôlko fraka.

Ja pryzemlivsie v kurorti — a može, mene vykinuło na bereh? To byv kurort z zelezistymi bołôtnymi vannami, i chvorych liêčyli ode bołôtnym šlamom, kotory v nas doma nazyvali humnom; ale pokôlko damy i pany posli takoji hadkoji kuraciji vyzdorovluvali i brykali, ja perestav neprychilno dumati pro odnoho mudrecia z kraju łužyčkich serbuv, kotory liêčyv chvoroby korovinym hnojom.

Majstior ustrêtiv mene pryviêtlivo, i dla siêtoho byli svojiê pryčyny, potum vyjasniłosie jakije. Majstrychi ne było doma, i siête tože miêło svojiê pryčyny, vona pojiêchała liêčytisie. Tak, vona vyjichała na kuraciju do inšoho kurortu, bo ode znała vsiêch doktorôv, doktorê znali jijiê, a jeji chvoroba była ne toho gatunku, kob možna było jijiê poliêčyti na miêsti, tak skazati, u vłasnum hnizdiê.

Tak ja opynivsie pered žyciovoju zahadkoju, ale tohdy mnôho što bačyłosie mniê zahadkovym, i kažny čołôviêk byv dla mene nepovtôrny i zahadkovy. Potum razny žyciovy zdareni prytupili mene, i vsio pokazałosie mniê menš zahadkovym, i jakiś čas ja dumav, što vsiê lude odinakovy, ale diś mniê zdajetsie, što v mołodosti ja miêv bolš raciji, i mniê z miškom žyciovoho dosviêdčania treba było b vernutisie na prostory naivnosti. Naivnosť? Čy treba tłumačyti, što to takoje, koli my vže zyjšlisie v opiniji pro arbitralnosť i relatyvnosť čołoviêčych poniatijuv?

U domi majstra žyła tak zvana vychovanka, štoś napodobi učenici, kotora včyłasie byti chatnioju hospodynieju. Vona praciovała pud komandoju majstrychi od rana do nočy ne rozhinajučysie, a baťki diêvčyny płatili ludiam, kotory pilnovali, kob jichnia dočka praciovała ne rozhinajučysie, naznačanu štomiêsečnu sumu, opłačujučy tytuł vychovanki; vony ne mohli b perenesti, koli b jich dočku nazyvali słužankoju, niê, vony chutčêj pobôlšyli b kišenny hrošy dla dočki, kob vychovanka vse nosiła poradočnu odežu i bilijo.

U časi, koli majstrycha liêčyłasie daleko od domu, edukacijeju vychovanki zaniavsie majstior, i vôn ne zanedbav ničoho, kob zrobiti jijiê ozdoboju serednioji klasy.

Majstior, učenik, vychovanka, pomyvačka, prychodiašča słužanka, parubok Onučka i ja — my miêli na svojôj hołoviê pekarniu, cukierniu, łavku, kavjarniu i kozinu fermu, i majstior vyžymav z nas tôlko robočoji siły, kôlko môh, zreštoju, ne hôrš i ne lepi od usiêch inšych remesnikuv u mjastečku, dla kotorych spravoju honoru było vyžymati zo svojich robôtnikuv vsio što možna, a na toho, chto b siêtoho ne robiv, vony divilisie b jak na nezdôlnoho pilnovati svoho interesu, a chto choče, bez vyraznoji duchovoji potreby, kob joho vvažali za nezdôlnoho?

Vo mniê začynaje odzyvatisie moja pismennićka sovesť: a čy potrêbne siête, što ja tut porozkazuvav, dla dokazu, što môj sini sołôviêj istniêje napravdu? A može, to zusiêm ne moja sovesť, može v mojich uchach zazvučali znakomy pytani znakomych apostołuv korystnosti, pytani ludi, zakłopočanych tym, čom ja bazgraju nepotrêbno na dorohôm papery, tak skazati, na čystych devizach? Što takoje korystnosť, ja pokazav na prykładach hliny i vodorostuv, tak što teper, jak mnie zdajetsie, ja maju pravo bez pereškoduv prodovžuvati pošuk sinioho sołovja. Skôl vôn uziavsie?

Ja vstavav o četvertuj hodini rano, šykovav u pekarni tiêsto i posyłav učenika buditi majstra. My praciovali razom čuť ne do siomoji, potum majstior znov išov pospati, a my z učenikom prucali v košykach do miêsta toje, što naprodukovali, i roznosili po domach.

Potum my praciovali daliêj, praciovali v obiêd i posli obiêda do samoho večera. My šykovali z rozmołotoho na porošok zboža, vody, ščôpty soli i žaru v peče jadalny produkty, po kotorych ne možna było puznati, što vony zroblany z rozmołotoho na porošok zboža, vody, ščôpty soli i žaru v peče. My farbovali masło ružovym kolorom ružy, fijołkovym kolorom fijołka, zelonym kolorom chlorofilu i koryčniovym kolorom hryba; z kolorovoha kremu formovali žabki, lebedi, ružy i ornamenty i napuskali jich na žytelôv našoho mjastečka, na zdorovych i chvorych, a lude pryjmali naše mastactvo tak ochôtno, što vykonany nami tvory poprostu požyrali, naprykład ružy, kotory my vytiskali ne dychajučy, układajučy v jich naš subtelny gust i vykazujučy čerez jich našu schilnosť do krasy.

Pud večur ja peremiêniuvavsie, i z obsypanoho mukoju, obliêplanoho tiêstom i vymazanoho čykoladoju pekara i cukiernika peretvoravsie v šykôvnoho kelnera. Na mniê byli čorny nahavici, u jakich ja môh pokazatisie v kažnuj kirsi, i biêły liêtnik, u jakôm mene mohli pryniati v kažnu sektu, ja zavjazuvav pud adamovym jabłykom mušku i kłav falami svojiê vołosy, pro kotory diś ne prypominajut naveť zmorščki na mojôj łysini. Ja hrav dviê razny roli, bo divivsie na profesiji jak na teatralny roli. Mniê davało radosť učytisie kilkoch roluv, ale koli ja vže jich vyučyv i povykonuvav jakiś čas, vony perestavali mene zabavlati i mniê robiłosie nudno, a koli mniê jakajaś profesijna rola znudiłasie, ja šukav novoji, až narešti znajšov profesiju, u kotoruj mohu hrati vsiê roli.

Značyt, ja obsłuhovuvav hosti v kavjarni, i mniê było možna brati deseť procentuv nadbavki za moju praciu, rozvažnosť i šparkosť mojich nôh. Ja odčuvav sebe jak artyst, kotory ciêły deń haruje v chliviê, a večerom u sviêtli jupiteruv demonstruje šanôvnuj publici svojich zvirôv (u mojôm vypadku žabok i lebediuv z maslanoho kremu) i nakuneć chodit kruhom z puvmiskom i zbiraje svojiê napivki.

Uže v peršy dniê roboty kelnerom ja zavvažyv pevny zvjazok pomiž časom sutok i piênoju na pivi: čym energičniêj prybližałasie do pôvnočy strêłka elektryčnych časôv, kotory vinčali koronoju čykoladovu šafu, tym staranniêj kłopotivsie môj šef i majstior pro vyšynu piênnoji korony na kuflach z pivom, kotory ja podavav.

Ja povinion byv obsłužuvati hosti do peršoji vnočê, ale traplalisie takije, kotory i tohdy ne chotiêli vychoditi. Odny napilisie i byli vesioły, inšy chotiêli bitisie abo smutkovali, zaležno od toho, jak jich rozobrav alkohol; pravdu kažučy, to była jich pryvatna sprava, ale vony ne chotiêli iti dochaty naveť o peršuj posli pôvnočy, lepi jim było vypiti kufel z kelnerom, aby tôlko ne vychoditi.

Koli narešti vychodiv ostatni hôsť, ja bravsie pratati zo stołôv. Časom u foteli abo v zakutku kanapy tryvav zapach jakojiś damy, kotory visiv jak šovkova chustka v spiralach titionovoho dymu i dražniv mene obiščaniom, i pudkručuvav mene, nehlediačy na moju stomlenosť.

Ja zdavav hrošy, pudličany kelnerśkoju kasoju, babuloju komputera, a drubniaki v mojôj kišeni, kotory zostavalisie posli vpłaty tojiê sumy, byli mojimi procentami, mojimi napivkami. Čom same napivkami, a ne najiêdkami abo naspałkami?

Och, jak ja stomlavsie! Ja tohdy dumav, što tôlko toj, chto praciovav od četvertoji rano v pekarni, a večerom i vnočê kelnerom protiahom pjati z semi dion tyžnia, može zrozumiêti, što takoje stomlenosť, ale ja pomylavsie, i do siêtoho ja šče vernusie.

Večerom, poka v oboch kinach miêsta šumiêli aparaty, interes išov pomału, i v kavjarni sidiêło nemnôho hosti, naprykład, syn pomiêščyka, kotory byv lejtenantom u minułu vujnu i ne skryvav, što čekaje nastupnoji. Siêty vojenny lejtenant ne pryznavav „kinokartinok”.

„Skažête mniê, kelner, — pytavsie vôn, — što to za lude smijutsie i płačut nad kartinkami na celulojidnuj taśmi?” Ja ne viêdav.

„Siêty lude, u kotorych u hołoviê ne po poradku — ne zdatna na vujnu hołota”.

Inšymi hostima, kotory v čas zastoju prosedžuvali v kavjarni, byli pary zakochanych: naprykład, kupeć projiêzdom i kurortna dama z ženśkimi nedomahaniami, kotory vstrêtilisie jak dviê matyłočki na kviêtočci stokrotki i vysovuvali čułki odne do odnoho; koli v kavjarni sidiêli dviê abo try takije pary, ja miêv osoblivo spokôjnu hodinku, bo i zakochany potrebovali hodinki spokoju. Zdavałosie, buďto vzajemna lubov takoji pary była krynicioju ohulnoji lubovi i buďto naddatki siêtoji lubovi perechodili i na mene. Uže v pjatniciu, u peršy tyždeń moho kelnerovania, ja vynajšov sposub, kotory pozvalav mniê trochu pospati, koli v kavjarni sidiêli tôlki zakochany pary i protivnik filmuv. Ja čêplav viêšałku moho kelnerśkoho liêtnika na hačôk u stiniê na kuchni, de prychodiašča słužanka i pomyvačka viêšali stiêrki — to vže ž, ja viêšav sebe v zastebnutym na vsiê guziki liêtniku, viêšav sebe koło onučok do vytirania posudy, i siêty sposub ne pozvalav mniê vpasti, koli ja zasynav, a zasynav ja odrazu i spav krêpko, i časom čuv u puvsniê, jak u mene pudhinajutsie nohi v kolinach, ale ja ne môh upasti, bo visiv.

Nedostatok siêtoji metody byv u tôm, što koli raptôvno rozdavsie kryk „kelner” abo koli perežyvajušča za mene pomyvačka šturchnuła mene v bôk, bo ja ne čuv, jak mene kličut hosti, ja ne môh svobôdno rozporaditisie soboju, bo visiv na hačkovi, i tohdy rvałasie viêšałka v mojôm liêtnikovi, i mniê treba było dodatkovo popraciovati, pryšyvajučy jijiê i odnimajučy čas od snu. Kažny raz siête probudženie było dla mene jak nove narodženie: ja musiv spočatku prypomniti svoju rolu, bo ja zabyvavsie, de na samum diêli ja višu vo vsiosviêti.

Z časom ja pominiav lnianuju viêšałku liêtnika na inšu, z tonkoji šarovatoji skôry, ale siête było tohdy, koli z kurortu vže vernułasie majstrycha, i jôj takije mojiê viêšałki ne spodobalisie, bo po kilkoch spaniach vony nijak ne chotiêli chovatisie pud komiêr, ale vperto storčali vverch jak chvostik od vendžanoji kovbasy, i mniê dovełosie odmovitisie od moho sposobu rekompensaciji nedostatku nočnoho snu, tak skazati, u fenigach, bo majstrysi ne spodobalisie ne tôlko skuranyje viêšałki, ale, jak vyjaviłosie, i ja sam. Jôj vo mniê ne spodobavsie môj pohlad, ale ja v siêtum ne byv vinovaty, bo to ne ja joho zrobiv, a môj baťko i moja mati zrobili joho dla mene, ale i vony byli tôlko slipymi poserednikami, bo vyštukovali mene i môj pohlad, tak skazati, pudmovlany jakimś sołovjom.

Buďte terplivy, koli ja vykładaju pered vami svojiê pryvyčki, zvjazany zo snom, ale siête naležyt do našoji historyji, bo od moho snu zaležyt pojavlenie sinioho sołovja, i ja prysiahaju, što ne odstuplusie od pryncypu korystnosti v mastactvi.

Nastała subota. Subota nastała v tôm časi moho žycia, koli ja chvatavsie za nazvy dniôv jak za verovku, roztiahnutu pomiž berehami hłubokoji rêčki, i ciniv subotu tak, jak disiaka ciniu pojiêzdku na Kaukaz rannioju osenieju.

Na našum kurorti žyli reumatyki, damy, kotory terpiêli od ženśkich chvorobuv abo nudilisie, zamôžny remesniki, kotory šukali pryhoduv, i žunki serednich deržavnych čynôvnikuv. U suboty žyteliê kurortu spotykalisie v bankiêtnuj sali kurortnoho domu, i siête subotnie spotkanie (ostatni raz vony bačylisie naperedodni, u pjatniciu) nazyvałosie „reunion”, što zvučało čuť ne tak samo hože, jak diś „maj ho-obi”; kob ne pomišati siêtuj sviêćkuj veršyni kurortnoho žycia, u suboty my začyniali našu kavjarniu. Majster skazav: „Idemo na reunion, ja vas tudy vvedu”, i my pujšli. Ja divovavsie, našto majstrovi — kotory ciêły tyždeń zastavlav praciovati na sebe takuju masu muki, piva, kremuv i ovocovych tortuv, i nas, svojich najmituv, zastupajučy nam Boha, bo na samum diêli Bôh byv odkazny za toje, kob nas kormiti — našto jomu iti na reunion z bezhrošovym čeladnikom, zaležnym od procentuv i napivkuv, ale na siête byli v joho pryčyny.

Ja zabyv, što chotiêv vyspatisie, što mniê treba było vyspatisie; majstior zaprosiv mene, i ja zabyvsie pro son.

Na stołach u kurortnum domi vsio było biêłe, scena dla muzykantuv bliščała chromom; tôlko što znov odkryli tuju blašanu luru, kotoru vynajšov jakiś pan Sax, bez žadnoji potreby (ot vam znov!), bo koli vôn siêtu trubu vynajšov, šče ne pryjšov jeji čas, a teper jeji čas pryjšov i vona bliščała zo vsiêch stiênuv i vsiêch scenuv, a zanedovho potum jijiê pryniali do najbôlš konservatyvnoji i barbarśkoji orkiestry na sviêti — do vujśkovoji duchovoji orkiestry, tomu što v jijiê ne było vulgarnoji potreby vpiratisie odnoju nohoju v zemlu, jak naprykład u vijolončeli; vona była povorôtliva, mnôhofunkcijonalna, ne treba było z jeju cyrymonitisie, i z joju znakomito maršovałosie.

Ja byv odiahnuty v korotki liêtnik, kotory kunčavsie tam, de začynałosie moje sidzenie, liêtnik byv čorny, tomu što čorny kolor označaje prazničny nastrôj, čoho ja nikoli ne môh zrozumiêti i ne zrozumieju, bo mojiê łužyćki materê zakutuvalisie biêłymi chustkami, koli chotiêli vyhladati považno i praznično.

Moje sidzenie i chudyje, zlohka vykryvlany od pulania miškôv z mukoju pekarśki nohi nurciovali v nahaviciach, gałošy kotorych rozšyralisie nad čornymi pantoflami napodobi zvonôv i byli takije dovhi, što ja stojav na parkieti jak pajac bez nôh. Ja choču siête napomniti usiêm mojim porovesnikam, kotory nini krutiat nosami, koli mołodiož u podôbno pošytych nahaviciach vytanciovuje na hulici.

Ja tanciovav charlestona jak pudiło na viêtry, i tože ne bez pudmoryhuvania choču pryhanuti tovaryšam u mojich litach, što my tože pudčynialisie modi, prynesianuj zachodnim viêtrom, ale tohdy my ne byli pry vładi, a teper? Čom teper ne tvorymo mody sami? Zmorščany łob, pudniaty paleć i typ nimećkoho učytela-burkuna ne majut žadnych šansuv stati mołodiožnoju modoju, ale dla toho, kob zvjaz učytelôv ne začav dobivatisie zaborony na druk siêtoho rozkazu, ja dodam: je i dobry včyteliê.

Ja tanciovav charlestona z vychovankoju, ale koli hulknuv na tvar majstra, to zavvažyv štoś, što byvaje na tvarach našych bližnich, kotorym z-pud nosa odpłyvaje korabel abo odjizdžaje pojizd; bôlš z vychovankoju ja ne tanciovav; ne pomniu teper, jak jijiê zvali, pomniu tôlko, sto vona była blondynkoju, pochodiła z Wismaru i hovoryła na zvunkôm meklemburśkum dyjalekti. Zreštoju, saksonśki i puvsaksonśki hołosy zakołychuvali mene, vony byli podôbny do hołubinoho turkotania, a hołosy kurortnikuv z Berlina zvučali jak stukotanie diachtioła, det, det, det, det, a môj vłasny hołos — jak bołbotanie hałki, kotora v vesnianôm liêsi neviď-jak popała v kumpaniju hołubôv i diachtiołôv.

Majstior zamoviv vino, najbôlš dorohoje vino v kurortnum domi, bo majstior byv obovjazany „trymati ciêchu” i dokazati svoju postavlanu pud sumniêv płatniču zdôlnosť. U ponediêłok „pany” z kirovnictva kurortnoho domu prychodili do našoji kavjarni, kob „vyrumniati rachunki”, pili šampana, a jichni damy sołygali najliêpšy lody, kniaziôvśki, porcija kotorych podług objomu i vyšyny nahaduvała neveliku bombu. Istniêłô na sviêti mnôho sposobuv i, jak ja čuv, u nekotorych krajinach vony istniêjut do siêtoho času, z pomoščeju kotorych čołoviêk dokazuje, što vôn može płatiti, jomu možna dati kredyt i vôn varty toho, kob joho bližni zaroblali na joho vtrymanie — do siêtoho słužat stroji, automobili, bižuteryja, rêdki kameniê i ciênny metali. I koli jakijeś kliki odnoho dnia pryjdut do vysnovy, što od diś najrêdšymi, a tomu i najcinniêjšymi na zemliê je kônśki jabłyčka, to i vony, i jich damy ne zavahajutsie opraviti v zołoto i platynu siêty ovocy z-pud chvosta četveronohich i nositi jich jak spônki, špilki do kravatuv i koliji.

Mniê było vsiorumno, čym zalivati połymje svojeji stomlenosti; sôk z hrušuv smakovav mniê koliś i smakuje do diś lepi, čym jakoje-leń vino.

Tanci v kurortnuj sali pereryvalisie solovymi vystupami, a „artisty”, kotory v jich produkovalisie, uvažali svojiê solovy vstavki gozdiom reunionu i tomu traktovali muzykantuv kurortnoji orkiestry jak słuh. Solistami byli reumatyki, kotory kurovalisie v našum miêsti i „od ščêroho sercia” dodavali svojiê vystupy dla ozdoby balu, a kirovnictvo kurortu zo svojiê storony tože „od ščêroho sercia” davało jim bezpłatny stolik na subotni večur, u vyniku čoho operetočnik z plaskatym nosom spivav musovu aryju analfabetuv zo „Svinśkoho barona”, i jomu naveť viêryli. Inšy „artyst”, łysina kotoroho odbivała sviêtło žyrandola, spivav partyju z „Biêłoji kobyły”, i damy z usiêmi odtiênkami chvorobuv požyrali očyma spivaka razom z joho biêłym frakom.

Mene siêty vystupy prytomili, i ja začav drymati. Majster zavvažyv i zamoviv kavu, i katovav mene daliêj svojim reunionom, tôlko što ja ne odčuvav bolu, bo mene, jak šestimiêsečne ščenia, cikaviło vsio kruhom. Dvojnaja mokka, kotoru zamoviv majstior, na korotki čas pereminiała mene v marokancia, a dla toho, kob południovy impuls, jaki ja otrymav, ne šturchnuv mene znov poprositi do tancia vychovanku, majstior peredstaviv mene kilkom damom. Siêty damy mniê vže dovodiłosie obsłuhovuvati v kavjarni, i ja stiahnuv z jich svôj kelnerśki procent, ale teper ja ne byv anonimnym kelnerom, a čołoviêkom z nazviskom, čołoviêkom, kotory odviêdav kurortny bal zo svojim majstrom i joho vychovankoju, ja byv učastnikom kurortnoho žycia miêsta.

Pravdopodôbno, u toj čas ja ne miêv by ničoho protiv, kob žyteliê mjastečka, chvory kobiêty i divčeniata z połabśkich popłavôv zvoročuvali na mene bôlš uvahi, ale siêtoho ja ne môh dosiahnuti vyrobom kremovych ružuv, žabok i lebediuv. Diś mniê často chočetsie vernutisie do toji kelnerśkoji anonimnosti, što zusiêm naturalne i maje nekotory odnosiny do dyjalektyki — to žycie.

Sered dam našoho miêsta, kotory mniê peredstaviv majstior, była i takaja, jakoji ja šče ne bačyv u našuj kavjarni. Na jôj było dovhie balove płatije koloru veroniki (z šyfonu abo krepdešynu). Na jeji tvarovi vołodaryv uzki šlachetny nôs, a joho nôzdry trepotali jak kryła matyłki na nahrêtuj sonciom stiniê doma. Koli vona smijałasie, u seredini verchnioho radočka zubôv było vidno odin zołoty; vona pokazuvało joho jak zołoty prakôveć, chutčêj jak ozdobu, čym jak neobchôdnosť. Tohdy ja miêv słabosť do łastoviênia i zołotych zubôv, upodobanie do łastoviênia ostałosie, a do zołotych zubôv — kudyś odlietiêło. Och, koli b ja zapisuvav usio, što koliś było dla mene sympatyčne i što stałosie dla mene sympatyčnym protiahom moho žycia, to vone zapovniło b ciêły segregator i naukovo dokazało b, što čołoviêk pokryjomu, často ne usvidomlajučy sobiê, stajetsie inšym.

Za kurortnym domom ležav park. Na dubach, bukach i lipach u časi reunionu spali ptaški. Sala i park spuvodnosilisie odno do odnoho jak złučany posudiny, ale posudina, utvorana parkom, była pohružana v temnoteču i nasyčana chimikalijami, jakije miêli nazvu vesnianaja nôč, bo tanciujuščy pary, kotory voročalisie z temnoji parkovoji posudiny v osviêtlanu posudinu sali, vyjavlali psychochimičny peremiêny.

Tohdy park nazyvali kurortnym parkom, jak joho nazyvajut teper — ja pujdu doznatisie vesnoju; šče davniêj vôn nazyvavsie zamkovym parkom, a v svojôj mołodosti byv prodovženiom tiuremnoho pudvôrka, a v tôj tiurmie sidiêła koroleva. Korolevu zvali Eberhardyna, i to jeji čołoviêk, što tohdy było zvyčajnoju spravoju, posadiv jijiê v tiurmu. A jeji čołoviêkom byv August Môcny z Dresdenu, kotory perejšov na katolićku viêru dla toho, kob stati pôlśkim vołodarom zhôdno z pašportom. Eberhardyna odnak ostałasie protestantkoju, tak skazati, socijaldemokratkoju viêry.

Na sceni teper produkovavsie trochu kryvonohi „artyst”, kotory peredstavivsie jak ščokovokalist. Vôn obroblav svojiê pomorščany połoviny licia dvuma derevjannymi łožkami i po miêry toho, jak naduvav ščoki abo robiv z jich to hłubšy, to płytšy rozpłuhi, z rota vylitali zvuki, kotory pry dobruj voli možna było rozšyfrovati jak melodyju piêsni „To ty je v mojôm serci”; pry siêtum ščokovokalist okruhlav rot u kštałt litery „o”, jak tyje vyryzany z dereva čołoviêčki v Muzeji Narodnoji Tvôrčosti v Moskviê, kotory na samum diêli je pščolinymi ulijami. Kurortna orkiestra pudderžuvała siêtu spiêvanku, kotoru kryvonohi vokalist vybivav na svojich ščokach i siak-tak sklejuvav do kupy.

Môj majstior ne môh nadivovatisie, što možna muzykovati pry pomoščy svojich ščôk, i bačyv u siêtum vokalisti stoprocentnoho artysta: „Dumajte pro mene, što chočete!” I tut že poprobuvav łožečkoju do herbaty vydobyti zvuki zo svojeji nepobrytoji ščoki, ale siête jomu ne vdałosie, zatoje vdałosie trochu rozsmišyti vychovanku, što tože miêło nemałoje značenie. Mniê zdałosie, što majstior barabaniv łožkoju po ščociê tôlko po toje, kob rozsmišyti vychovanku; vôn staravsie z usiêch siłuv vyklikati jeji sympatyju. Vôn ne perestavav šukati v inšych kobiêtach toho, čoho, vidno, ne znajšov u svojeji žônki, i tomu treba było jomu spuvčuti. Ne znaju, čom moje spuvčutie dla majstra znov nahadało mniê pro Eberhardynu: ja ž nikoli ne dumav pro korolevy — ni pro monarchičny, ni pro nebesny, ni pro postiêlny, ni pro korolevy mody i krasy!

Môcny August z Dresdenu pry pomoščy svojeji tajnoji policiji rozhołosiv, što pôddany diêti joho krajiny povinny nazyvati korolevśku materu, kotora ne zachotiêła vernutisie v łono katolicyzmu, „Molitovnym stovpom Saksoniji”. Okrum siêtoho vôn zapotrebuvav, kob pôlśki narod ne dav protestanćkuj Eberhardyni pozvolenia na vjiêzd u katolićku Pôlšču, i koli siête było zroblane, vôn dav jôj pravo dobrovôlno schovatisie od „narodnoho hniêvu” v tiurmiê. Ale diêło było v tôm, kob Eberhardyna znikła z očy svoho Augusta i pevnoji grafini Kosel, i tože z očy inšych dam i materôv dvoch sotniuv trydceti pjati diti Augusta; kob narod poniav joho pravilno, August musiv perenesti siête diêło v sferu ideologiji.

Eberhardynu prymusili zaminiati naležnu jôj rozkoš tiêła rozkošoju ducha, i vona začała dumati pro pokojnoho perekładčyka, poeta i religijnoho reformatora doktora Lutera, vona stała oddanoju prychilnicieju joho reformaciji, i maryła, płyvučy v svojich marach z nôrtom Łaby, pro sołovja z Wittenbergu. O, znov sołôviêj, i ja vže viêdu, čom tut musiv zhanuti Eberhardynu.

Ale teper do diêła! Do diêła! Bo l’art pour l’art — hôrše čym cholera!

Za parkom sered łonok tekła Łaba; vesnoju, koli vona z dikim šumom vspominała, što koliś była peršobytnoju rykoju, łonki słužyli jôj vesiêlnoju posteleju; koli minała vesiêlna opjaniêłosť i Łaba voročałasie do žycia matrony, jak opłatu za nučliêh vona pokidała na łonkach stavy, i z siêtych stavôv donosiłosie zvunkoje kumkanie žab.

Ja movčki tanciovav z toju damoju v balovum płatiji koloru veroniki. Ja dobre viêdav, što ne vypadaje movčati, ale byv zamôcno zmučany, a kromi siêtoho bojavsie, kob dama ne skazała čoho-leń, što rozburyt moju ujavu pro jijiê. Do diś ne znaju, čy to môcna storona moho charakteru — bačyti v ludiach bôlš, čym u jich je na samum diêli, čy to može moja słabosť, i ja nedostatočno terplivy, kob znajti tyje veliki rysy, kotory ja v jich peredčuvav.

Značyt, bez słôv odbyvałosie mižy mnoju i damoju toje, što pryniato nazyvati kochaniom. Što siête možlive, perekonav nas operetočny spivak z plaskatym nosom pudovymi słovami svojiê piêsni: „Huby movčat...” i tak daliêj. U kažnum razi ja odčuvav, što sympatyja, kotoru ja odčuvav do damy, ne zostałasie bez odkazu, i što dama vvažaje mene vartym doviêru v Spravi Lubovi. Posli tancia ja odvjôv damu na jeji miêstie i ozdobiv svoju niêmu vdiačnosť šovkovym kusnikom usmiêški. To była pravdiva vsmiêška, bo choč praciovav ja kelnerom ne tak davno, ja vže pospiêv vyrobiti sobiê druhu vsmiêšku, zapasnuju vsmiêšku kelnera, kob pravdivoji zanadto ne zužyvati. Je perestav byti kelnerom, ale ne vykinuv siêtu druhu vsmiêšku do miška z ramôlom, mniê vona prydavałasie i daliêj, jijiê od mene trebovali, i choč my revolucijonizovali naše hromadstvo, čas od času trebujut jijiê od mene i teper.

U kažnum razi dama v płatiji koloru veroniki odkazała na moju pravdivu vsmiêšku, i jeji zołoty zub zasvitivsie v roti jak małoje sonečko. Potum majstior zaprosiv jijiê do tanga, ale vôn tanciovav tango jak maršovoho fokstrota, i siêty fokstrot vôn tanciovav jakoś koso, bo do postavy majstra na samum diêli pasovav tôlko valc u pravy bôk. Na pudborôdku v joho rosli, a lepi skazati, vôn uročysto nosiv ostatki borody, nad verchnioju huboju byli buduščy hitlerôvski usiki, a i foks-marš, kotory vôn tanciovav, vyrus z joho paramilitarnoho nachiłu. Taneć majstra z damoju v płatiji koloru veroniki byv aktom viêtlivosti; siêtym samym vôn robiv jijiê mojeju damoju i partnerkoju, a siête zmusiło mene pokazati sebe dobre vychovanym tanciorom i znov zatanciovati z vychovankoju. Ja znov pojavivsie na parkieti i tanciovav tango z jeju jak po-pisanomu; osoblivo mniê vychodili figury, koli ruchami maryjonetki treba było rvati partnerku na sebe i odpichati jijiê od sebe, tut ja tanciovav jak pravdivy argentyneć, tôlko biêłoskôry. Ja vkładav u siêtu fazu tancia takuju môć, što hlidačê bojalisie, kob moja partnerka ne probiła stiny i ne vyletiła na dvôr. Ale pered samoju pereškodoju ja zakovznuvav svôj run i my zostavalisie v sali, a potum rytmy nakočuvalisie na mene novoju faloju i znov argentynizovali moju krov. Vychovanka z Wismaru całkom ulahłasie v tango, jak pryniato hovoryti v kruzi znavciôv, i ja zapytavsie v jijiê , jak vona čujetsie, a vona odkazała, što čujetsie jak ryba v vodiê, ono trochu bojitsie — tut vona hlanuła v bôk majstra — ale ja jijiê potiêšyv i skazav, što jôj nema koho bojatisie, kromi sebe samoji. Siête jôj spodobałosie, i vona skazała, sto odrazu zobačyła vo mniê edukovanoho čołoviêka. Siête spodobałosie mniê. U tôm časi ja šče odčuvav respekt pered učonostieju, teper siêtoho respektu v mene pomenšało, osoblivo posli toho, jak odin z mojich koliś najliêpšych pryjateluv zobrav i perepisav cytaty z dvadceti štyroch knih i zrobiv z jich dvadceť pjatu, za kotoru otrymav tytuł doktora nauk. Siêtym ja choču skazati, što, za vyniatkom moho pryjatela, ne maju ničoho protiv inšych doktorôv nauk.

I tak ja teliêščyv sebe čerez siêty reunion. Ne toje, kob vôn mniê obryd, niê, na siête ja byv zamołody; bida była v tôm, što ja stomivsie i zasynav, jak tôlko prysiêv, a lubaja pryjemnosť rozsypajetsie, koli tiêło odmovlajetsie słuchati nas, pokazujučy, što my ne všanovali joho pravôv. Ale, nehladiačy na stomlanosť, ja vstupiv v rozhovôr z damoju, kotoru pudkinuv mniê majstior zamiś vychovanki, bo ž ja ne môh zaprošuvati jijiê try abo štyry razy do tancia, ne perekinuvšysie z joju choč odnym słovom. Na dodatok vona vybrała mene do biêłoho valcia, i my — čuť ne bez słôv — ukłali dohodu, dohovôr abo demarš z takim zmiêstom, što ja gvarantuju bezpeku jeji dostavy dodomu. Ja ne pomniu, nastojuvała na siêtum dama čy, nehlediačy na stomlanosť, to ja posłuchavsie počutia svojeji prystôjnosti.

Potum ja, jak kažut, zasynav na chodu, choč šče vorušyvsie, zaprošuvav do tancia i, možlivo, naveť tanciovav. Koli ja dojšov do sebe abo probudivsie, ja ležav na łavci — čuť ne napisav „u parku”, ale spochvativsie zavčasu, što otrymavsie b tytuł modnoho v tôm časi šlageru („U parku na małôj łavočci”), i mene možna było b zapudozryti v plagijati. U siêtum diêli zdarajutsie divny rečy. Ne tak davno ja byv sviêdkom, jak autor odnoho referatu obvinovativ u plagijati autora druhoho na pudstavi zdania: „Problema, kotoru my teper rozvažymo, była dokładno rozpraciovana”.

Łavka stojała v lipovum hajočku nedaleko od hatiê, od rêčki donosivsie zapach vody. Koli ja rozpluščyv očy — tyje pazy na našum liciovi, diakujučy kotorym fali sviêtła pronikajut u naš môzg — to, hovoračy prostoju čołoviêčoju movoju, kruhom začynało rozvidniuvati, i za hatieju žaby vže začali biti v gong u svojich bajurach, a nad soboju sered listia lipy ja včuv tony, kotory šumujut u kroviê ptaški — treli sołovja — takije, kotory ja čuv u nas na piêskach budučy chłopciom; tohdy to môh byti zvyčajny sołoviêj abo siniošyjka, ale na siêty raz to byv napevno nasliêdnik toho sołovja, kotory hnizdovavsie v parku v časy koliśnoji korolevy Eberhardyny abo i šče raniêj. Mohło byti, što môj pohlad, jakim ja šukav sołovja sered listia lipy, spočatku kovzonuv po siniovatum płatiji koloru veroniki, ale sołoviêj, koli ja joho zobačyv, byv sini, i ja ne zdivivsie, môj zrok probivavsie čerez hory neperemožanoho snu, ja ne zdivivsie b naveť, koli b dama, kotora obnimała mene neviď-kôlko času, nazvałasie Nefertiti abo korolevoju Saboju. Jak tôlko dama zavvažyła, što ja pročnuvsie, vona nachiliłasie nado mnoju, doroha od jeji hub do mojich i tak ne była daleka, dama ne vypustiła mene zo svojich obnimkuv i nachiliłasie nado mnoju...

Ne choču opisuvati toho, što kažny viêdaje na svôj sposub, abo što kažny, kotory siêtoho ne viêdaje, doviêdajetsie na svôj sposub. Pokidaju prohalinu, a z joju i možlivosť zapovniti jijiê v miêru svoho viêdania.

Pravdu kažučy, ja dotrymav svoje obiščanie, ščêro opisavšy ode, čom peršy sołoviêj, kotoroho ja zabačyv, byv sini, ale naveť tut, na mojôm piśmovum miêsti v komôrci koliśnioji koniušni, ja vyčuvaju nezadovolenie čytačôv, kotory pryvykli do zakônčanych historyj i na dodatok sposyłajutsie na słavnu čechovśku strêlbu, tuju strêlbu, kotora visit na stiniê i musit vystryliti. Siêtym čytačam ja šče skažu, što v tuju nediêlnu raniciu mniê ne było sudžane spati v svojôm łôžku v čeladnićkuj kavaliêrci, za korystanie kotoroji mniê odličali hrošy z zarôbku, bo koli ja vernuvsie dodomu, pokuj byv zamkniony z serediny, a koli ja, oburany, začav laskati klamkoju, čerez paz hulknuła vychovanka. Vona była velmi słabo odiahnuta i napomniła mniê, što šče na tanciach kazała, što bojitsie. Ja ne môh poniati, čom vona vse šče bojitsie majstra, koli była bezpečna v mojôm pokoji. Ale okazałosie, što vona bojałasie ne majstra, ale majstrychi, tomu što majstior byv z jeju, i vony oboje byli v mojôj kavaliêrci.

Vychovanka vytłumačyła mniê, što ani pomyvačka, ani słužanka, ani parubok čy naveť učeń ne podumajut pro jijiê ničoho kiepśkoho, koli majstior do południa vyjde z čeladnićkoji komôrki i tak daliêj. Vona zaproponovała mniê svôj pokuj i svoje łôžko, tomu što, koli zobačat, jak ja vychodžu z pokoja vychovanki, nichto ničoho ne skaže hospodyni, i tak daliêj.

Žycie časom vystupaje pered nami v komplikovanum vyhladi, a tut peredo mnoju vone prosto perekomplikovałosie, choč to była vsioho maleńka postiêlna historyja chatnioji vypečki; ja naveť bojusia dumati pro kombinaciji bôlšych rozmiêruv, kotory siahajut verškôv svitovoji dyplomaciji.

Ja ne skorystavsie ni łôžkom, ni pokojom vychovanki, a pujšov, nehlediačy na nevykorenianu stomlenosť, na spacer do parku, i toje, što ja znajšov łavku, na jakôj — jak mniê tohdy zdałosie — ja spav kilka tyžniuv tomu i na kotoruj mniê javivsie sini sołoviêj, było znakom, što ja zakochavsie. Kažny zakochany viêryt, što koli vôn vernetsie na miêstie, de joho spostihła abo vôn spostih lubov, usio ostanetsie netknutym i nezmiênianym, ale niê, ne ostanetsie, bo sviêt je rykoju, choč my i ne znajemo jakoju.

Zrozumiêłô, što ja tam ne zobačyv šołovja, ni sinioho, ni šaroho, tomu što vôn spav deś u zmrôčno-šarum chołodkovi sered listia i odpočyvav posli lubovnoji piêsni.

Potum ja bačyv mnôho raznych sołovjôv — u Sočy nad Čornym Morom, i v Kareliji, možlivo, to byli siniošyjki, bačyv sołovjôv na Naksosi i Santoryni v Egejśkum Mory, sołovjôv u Kijevi nad Dniprom, ja bačyv sołovjôv na mliniê koło Wusterhausen’a nad Dossoju, i v Nikićkum Sadi koło Jałty — mnôho soteń sołôvjôv, ale vsiê vony miêli šary piêra, ne było sered jich ni odnoho sinioho, i ja byv zdivovany, koli cerez tôlko liêt raptom znov zobačyv sinioho sołovja, osvobodžujučysie z obnimkuv kochanoji. Ja vže siête kazav, i toje, što povtoraju znov, sviêdčyt pro moju zbentežanosť.

A ciêła rêč o-jakaja. Ja chotiêv napisati odin rozkaz, i ciêłymi dniami ne môh dumati ni o čôm, kromi siêtoho rozkazu. Ja mało spav, a koli spav, to spav kiepśko, ciêły dva dniê preč ne spav, a vsio tomu, što ja chotiêv napisati rozkaz.

Koliś ja byv potrêbny mojomu majstrovi, małomu kombinatorovi, bo vôn zrobiv z mene, pekarśkoho čeladnika, bez koštuv dla sebe i svoho interesu, šče i kelnera, a okrum siêtoho, jak ja doznavsie puzniêj, vôn pudčas foks-maršu vyčarterovav damu, kotora povinna była zaderžati mene jak najdovš u bołôtnuj vanni, u takôm vyčerpanum stani, koli pojavlajutsie sini sołovjiê. Ale chto teper, koli mniê vže bôlš ne dovoditsie kłopotati pro kusok chliêba, pereniôs mene v stan, z kotoroho vylitajut sini sołovjiê? Koli to była pudsviêdomosť, hovoračy terminologijeju učonych zo sfery psychologiji, to siêta pudsviêdomosť je najbôlšym krovopijciom, jakoho ja tôlko vstryčav, i šče takim, kotory može dozvoliti sobiê plunuti na rozkaz, jaki ja chotiêv napisati, nad kotorym ja praciovav ciêłymi dniami i čerez kotory čuť ne skabaravsie, i zastaviti mene napisati rozkaz, kotory ja povinion byv napisati: „Sini sołoviêj”.