Jak bude bôlš pravilno pisati po-pudlaśki: melodija čy melodyja? A može melodia abo melodja?

Odin z odkazuv na siête pytanie može byti taki: treba posłuchati, jak hovorat našy lude, i vybrati taki varyjant, kotory najbôlš podôbny do vymovlenia, jakoje vžyvaje bôlšosť. Ale chto siête maje zrobiti? I jak? Koli b pudlaśka mova była cikava dla našych naukôvciuv v Biłostoku, to takuju rêč, jak vyznačenie proporciji, kôlko našych ludi hovoryt melodIja, a kôlko melodYja, možna było b zrobiti na vakacijach, pudčas studenćkoji „praktyki v tereni”. Ale takoho nichto ne zrobit, bo nikoho z našych naukôvciuv ništo žyvoje na Biłostôčyni vže ne cikavit.

Tomu v siêtum diêli treba spodivatisie ono na sebe samoho, na svoju pameť, intuiciju i zdorovy hłuzd.

Z zapozyčanymi słovami kłopot šče j taki, što my jich u pudlaśku movu beremo ne bezposerednio z movy-krynici, a čerez movy-poserednici. U našum vypadku najbôlše značenie miêli i majut try movy-poserednici: rosijśka, pôlśka, biłoruśka. Ot že movy-poserednici, chutčêj za vsio, majut upłyv i na vymovlenie zapozyčanych słôv u pudlaśkuj movi. Koliś, koli našy didy i pradidy hramotnosť nabyvali čerez rosijśku movu i rosijśki pravopis, to i vymovlenie mieli podôbne bôlš do rosijśkoho: matematIka, melodIja, praktIka, FrancIja, FinlandIja, buržuazIja. Potum, koli perevahu otrymała pôlśka mova i pôlśki pravopis, naše vymovlenie začało chilitisie v pôlśki bôk, i zamiś raniêjšoho I my začali koje-de hovoryti Y.

A koli nekotory z nas zachotiêli zapisati na papery i pudlaśkie słovo, to na našy zapisy začała nakładatisie i biłoruśka pravopisna praktyka, jakoji nekotorych z nas učyli v školi. Pravopisna kartina v vypadku pudlaśkoho słova otrymałasie dosyć strokata.

Usio dosiôl skazane maje nas pudvesti do vysnovy, što spuvčasna prôba pravopisnoji kodyfikaciji pudlaśkoji movy musit uziati do vvahi jak siêty historyčny uvarunkovani našoho vymovlenia, tak i spuvčasny joho etap, i zaproponovati jakiś rozumny kompromis pomiž jimi. Jak u kažnum kompromisi, bez arbitralnosti nam ne obujtisie.

Svoja.org proponuje pisati -yja posli d, t i vse zatverdiêłych š, ž, č, dž, r, a -ija posli vsiêch inšych spuvzvukuv. Takim sposobom, pišemo: melodyja, parodyja, Holandyja, dyjavoł, tyjara, tyjamina, Perudžyja, Bułgaryja; racija, dyspersija, okazija, kolonija, fobija, filozofija, geologija, Bolivija, bulimija (vyniatok: Kołomyja).

Što tyčytsie kunčatkuv -ik(a)/-yk(a), to domovlajemsie, što -yk(a) pišemo posli d, t, z i vse zatverdiêłych š, ž, č, dž, r, a -ik(a) posli vsiêch inšych spuvzvukuv. Takim sposobom, majemo v grafici: melodyka, astronautyka, matematyk(a), fizyk(a), muzyka, kombinatoryk(a); logik(a), elektronik(a), grafik(a), chimik.

Nakuneć postavlu pytanie samomu sobiê: Čom ja proponuju pisati okazija, a ne okazyja; i čom fizyka, a ne fizika?

Ne viêdaju, jak na siête tołkom odkazati. To je akurat taja pravopisna arbitralnosť, pro kotoru ja mimochodom zhaduvav.