dach   D. -
u 1. dach (
część budowli lub pojazdu osłaniająca je od góry); vsie budynki uže pud 
dachom; 2. 
przen. dom; biêdna baba i 
dachu nad hołovoju ne maje; 
fraz. 
pud odnym dachom žyti wspólnie mieszkać w jednym domu
 dachôvka   D. -
i dachówka; u nas uže mało sołomoju kryjut, a najbôlš 
dachôvkoju dalečêń   tylko w M. duża odległość, droga; de ž vy takuju 
dalečêń pichotom pôjdete, my vas koniom pudvezemo
 daléki   comp. 
daliêjšy 1. daleki, znajdujący się w dużej odległości; rozkazuvav, jak žyvut lude v 
dalekich krajach; 2. nie związany uczuciowo, obcy; vôn mniê zusiêm 
daleki; 
fraz. 
daleki svojak daleki krewny; choč i 
daleki svojak, ale na vesiêle poprosiv; 
daleka doroha długa podróż; pojiêchav 
v daleku dorohu; 
daliêjšy čas potem, dalsze czasy; robotu odłožu 
na daliêjšy čas daléko   comp. 
dálej //
daliêj j.p. daleko; 
fraz. 
zajti daleko dużo osiągnąć; kažut, što Saša 
daleko zajšov, vôn teper inžyniêrom robit; 2. 
oddalenie w czasie; šče 
daleko Ilija, vyžnu i ja; zobačym, što 
dalej bude; 3. najpóźniej; 
najdalej za tyždeń žniva načnutsie
 dalibôh   ndm. wyrażenie przysięgi; 
dalibôh, ja vam pravdu kazav
 dáma   dama, figura w kartach
 dar   j.p. dar; 
fraz. 
dar Božy darémni   1. darmowy, coś, co otrzymuje się bez zapłaty; 
fraz. 
daremniomu koniovi v zuby ne zahladajut; 2. nie przynoszący rezultatów; 
daremnia tvoja robota
 darémno   przysłówek od daremni 
w obu znaczeniach darémščyna   coś, co można wziąć za darmo lub tanio kupić, okazja; 
daremščyna popała, za para hrošy dobry čoboty kupiw
 dármo   p. daremno, 
fraz. 
ne z darma nie za darmo
 darmojiêd   D. -
a darmozjad; ne budu 
darmojiêda hodovati
 darováti   przebaczać winę; ja 
ne dáruju jomu za toje
 darýti   darować, składać dary; mołoduju vesiêlniki 
daryli dátisie   pozwolić pokonać się, oszukać się; to što, ty jomu 
dasísie?; 
fraz. 
datisie vo znaki dokuczyć; neviêstka 
dałasie mniê 
vo znaki daváti   ndk. 
dáti dok. 
1 os.
dajú 2 os.
dajéš; 1. przekazać 
komuś coś; mati 
dała synovi hrošy na rubašku; susiêd 
dav konia na deń poorati; za takoje barachło i złomanoho hroša 
ne dam; 2. podać, wręczyć, zapewnić; piśmo 
dajte Koli; 
dajte pjať kil soli i kilo cukru; 
dali nučliêh; 3. płacić; za ovečku 
dav tyšču złoty; 4. pozwolić na coś; 
dav diêtiam, kob po hołovie ne chodili; 5. proponować; za chatu 
davav sto tysiač; 6. przyznać, powierzyć; z počatku 
dali jomu dobru robotu, a posli vykinuli; 
fraz. 
dati hołovu odrubati być pewnym czegoś; 
daj Bože życzenie pomyślności, 
spełnienia daj Bože, kob było, jak vy kažete; no to 
daj Bože! — pjiête na zdorovje; 
jak Bôh dasť może się spełni; 
jak Bôh dasť, to pryjiêdem na chrystiny; 7. (
w trybie rozkazującym) rozpocząć; 
davajte, budemo kositi!; 8. pobić 
kogoś; 
daj jomu tak, kob ciêłe žycie pometav; 
dav jomu kułakom v plečy; 
fraz. 
dati spokuj zostawić kogoś w spokoju, nie myśleć o czymś; 
daj spokuj, i tak z toho ničoho ne bude
 davítisie   1 os. 
davlúsie dławić się; 
fraz. 
kob ty udavivsie, tôlezno hrošy maješ i vse tobiê mało
 dávni   comp. -
iêjšy dawny, pochodzący z minionych czasów; staryje lude rozkazujut, jak v 
davnich časach było
 dbáti   troszczyć się, dbać; dobra žônka 
dbaje o svoho čołowiêka; 
fraz. 
chto dbaje, toj maje de   1. 
zaimek będący okolicznikiem miejsca; idi tudy, 
de dosiôl byv; 2. dokądkolwiek; 
de ne pôjdeš, vsiudy toje same; 
fraz. 
de nebuď gdziekolwiek; robotu 
de-nebuď sobiê najdu; 
de očy ponesut byle gdzie; tak uže mniê toje vsio nadojiêło, što pujdu 
de očy ponesut; 
buď-de gdziekolwiek, byle gdzie; postav stołka 
buď-de; 
de tam nie, nieprawda; była ty v horodi? — 
de tam, času ne miêła; 
de-ne-de miejscami; 
denede w pšenici de-ne-de kokôl roste