U Vrocłavi v minułum roci, u seryji perekładuv Kolegium Europy Wschodniej, vyjšli opovjadania Alhierda Bachareviča „Talent do jąkania się”. Usiêch, chto lubit dobru literaturu, ja horačo namovlaju ne polinovatisie i zdobyti siêtu knižku — vona dvuchmovna, okrum perekładuv tam i biłoruśki oryginały. Knižka važna šče i tomu, što vona — perše zahranične knižne vydanie 33-liêtnioho piśmennika, kotory v Minśku vže pospiêv opublikovati štyry knižki. Jak dla mene, to Bacharevič — najvažniêjšy biłoruśki piśmennik mołodoho pokoliênia, kotory stojit na porozi velikoji słavy i šyrokoho, europejśkoho pryznania.

Dostati knižku „Праклятыя госьці сталіцы”^*, pro jakuju ja choču ode napisati paru słôv, bude namnôho tiažêj — vona vyjšła nakładom 300 ekzemplaruv (takije teper nakłady biłoruśkich knižok u Minśku). A siêta knižka bačytsie mniê jakraz najbôlš odpoviêdnioju dla čytača, kotory choče doznatisie čohoś istotnoho pro prozu Bacharevič i ne rozčarovatisie z peršoho pudychodu. Knižka maje svojiê braki i słabyje mistia. Ale braki i słabyje mistia v dobroho piśmennika — to často nedosiahalny rečy dla słaboho.

„Праклятыя госьці сталіцы” — roman pro teatr, kotory v horodi podôbnum do Minśka zakładaje tajemničy personaž Nazar Minus. Minus bere v arendu koliśni kinoteatr imja Ždanova, stavlaje tam napuvprozrystu stinu, čerez kotoru vôn može bačyti scenu i tych, chto v sali hledačôv (a vony joho niê), i nabiraje sobiê kilkuosobovu grupu hledačov, z kotorymi bude divitisie na svojiê spektakli. A potum najmaje salu na raznoho rodu „imprezy” — promociju „likarstva na vsiê chvoroby”, konkurs krasy dla divčeniat z jakojiś zadrypanoji fabryki, zjiêzd opozicijnoji partyji, rock-koncert, etc. — i zo svojimi hledačami, jakije perejšli na bôk joho realnosti, nahladaje z-za svojeji stiny za spektaklami absurdu z toji druhoji realnosti, to značyt, z našoho nibyto realnoho žytia. Chto je napravdu aktorom, a što hledačom u siêtum absurdalnum sviêti — that is the question, jak chtoś uže koliś skazav.

To jakraz typovy Bacharevič, kotory pohovoruje, što lubit čytati Vladimira Nabokova i včytisie pisati od joho. Nabokov byv entomologom i lubiv prykołuvati svojiê puddosliêdny ekzemplary pered tym, jak jich opisati. Bacharevič robit štoś podôbne, stavlajučy napuvprozrystu stinu pomiž svojimi očyma i tym, na što vony divlatsie. U joho nema miêstia na štoś, što možna było b nazvati compassion abo, koli vžyti słova z ulublanoji Bacharevičom nimećkoji movy, Mitgefühl. Dekoraciji rozstavlany, maryjonetki na miêsti, usiê nitki trymaje autor, pro što vôn ne dozvalaje nam ni na chvilu zabyti. O jak kunčajetsie opisanie rock-koncertu v teatrovi Nazara Minusa: „Ён [rock-vokalist] засьпяваў, не прыбіраючы свайго трывожнага пальца, паўтарыў аўтаматычна словы, утаропіўшыся з цудоўна ўдаваным жахам у самы канец залі, і ўсё паказваў туды, нібы там, за сьцяной, хаваўся прывід, здань, мроя, непатрэбнае закрэсьліць.”

Bôh, los, tato z mamoju (nepotrêbne zakresliti) dali Bacharevičovi rêdki dar zapisuvania słôv na vmirajuščuj movi, kotora šče ne pospiêła vykazati sebe samoji. Było b velmi škoda, koli b vôn skorystav siêty dar tôlko na prykołuvanie ludśkich komašok i rozhladanie jich čerez lupu abo mikroskop.

^* Альгерд Бахарэвіч, „Праклятыя госьці сталіцы”, Мінск, Выдавец І. П. Логвінаў, 2008, 228 стар.