boroná   D. -ý pl. bórony dem. borônka brona

boroníti   1. stawać w czyjejś obronie, bronić; oboroniv kurku od jastreba; 2. nie pozwalać na coś, zabraniać; boroniła tudy choditi; fraz. boroni Bože nie do pomyślenia, aby coś się stało; boroni Bože, kob ty što-nebuď zsiôl uziav

boronítisie   czasownik zwrotny od boroniti; v sudiê treba jakoś boronitisie

borótisie   1. bóść się; pomału, bo čorna korova boretsie; 2. uporczywie dążyć do wyznaczonego celu; čołoviek boretsie za svoje prava

borozná   D. -y pl. bórozny D. boroznuv; rowek oddzielający zagony zaoranego pola; kazała mnie mati mołodoje žyto žati, a ja žyta ne žała, v boroziônci ležała; jak hłyboko borozna to žnivarkoju kiepśko žati

borozníti   ndk. 1 os. borozniú 2 os. borózniš; oczyszczać pługiem bruzdę po zaoraniu; jak ne poborozniš, to voda ne bude dobre stikati i zbôže može zamoknuti

borsúk   borsuk; nic ne robit ono jiêsť, to i vpassie jak borsuk

boršč   D. -ú barszcz; na obiêd zvaru boršču fraz. tani jak boršč

bosák   D. -a bosak

bosiák   człowiek ubogi, chodzący boso; bohaty biêdnych bosiakámi zvut

bosónoč   tylko w zwrocie obuti bosonoč włożyć buty na gołe stopy; nałožy bosonoč čosanki i vyjdi zobač, čoho sobaka breše

bósy   człowiek bez butów; fraz. hoły i bosy nie posiadający niczego; z Rosieji pryjechali hoły i bosy i treba było vsio nažyvati

bóžy   przymiotnik od Bóg; treba pujti do cerkvy, słova božoho posłuchati; božy dar; fraz. po božomu žyti żyć skromnie, uczciwie, spokojnie; my tut po božomu žyvem

božýtisie   dok. zaklinać się na Boga; baby božatsie „bôhme”, a otroki „jej bohu”

bráctvo   D. -a organizacja cerkiewna; chto do bractva zapisany, to v cerkvi stoit z velikoju sviêčkoju

bráha   zacier (surowiec do wyrobu samogonu); u Ivankovych šukali samohônki, a našli tôlko brahu

brak   1. (w funcji orzeczenia) brakuje; brak vody, brak chliêba; 2. wada; kôń siêty maje mnôho brakôv

bráknuti   brakować, nie wystarczać; žyta siholita ne povinno braknuti; uže brakne siêna, treba dokupiti

brakôvny   wybrakowany, z wadą; kupiv brakôvnu korovu, słabaja na nohi

brat   D. -a pl. M. bratý D. bratôv dem. bratéć, bratkó 1. każdy z synów mających wspólnych rodziców; v doma było nas dvoch bratôv, hospodarkoju napopołam podililisie; 2. brat stryjeczny lub cioteczny; stryni brat; dvujrôdny brat; Kola to môj stryni brat; fraz. ani brat, ani svat ktoś zupełnie obcy; a što vôn mnie brat abo svat, kob ja jomu pomahav?; 3. ktoś bliski, przyjaciel; słuchaj bratko, što ja tobie skažu; 4. bliźni; batiuška skazav, što čołoviek čołoviekovi povinion bratom byti

brátatisie   bratać się, nawiązywać z kimś koleżeńskie, poufałe stosunki; z jim ne treba bratatisie, bo to kiepśki čołoviêk

bráti   ndk. vziáti dok. 1 os. berú 2 os. beréš 3 os. beré 1 os. voźmú 1. brać (do ręki, na plecy itp.); voźmu miška na plečy, ditia na ruki; fraz. vziati na jazyki oplotkować; baby mołoduju vziali na jazyki; fraz.v rot ne ma čoho vziati; v rot nic ne brav nic nie ma do jedzenia, do ust nic nie brałem; fraz. brati na sebe vinu brać winę na siebie, odciążyć innych od winy; vziav na sebe vinu, choč ne byv vinion; fraz. vziati štoś na svôj kark, na svoju hołovu podjąć się uciążliwego zadania; 2. dostawać coś co użytkowania, nabywać, wynajmować, wypożyczać; brati v banku pozyčku; skôl vôn tôlko hrošy bere?; vziav pasovoje na liêto; vziav taksôvku i pojechav do domu; 3. pojąć za żonę; dovho za jeju chodiv, ale vziav; fraz. vziati kohoś v oboroty zmuszać do działania lub mówienia; jak vziali na posterunku v oboroty, to skazav pravdu; 4. zabierać siłą; niêmci na roboty brali; fraz. kob joho, tebe... chvoroba vziała; życzenie choroby; kob jiê chvoroba vziała z takoju kobyłoju, nijak tiahnuti ne choče; 5. wymyśleć, wpaść na pomysł, dowiedzieć się; kažut, što porosiata potanšali — a skôl ty toje vziav?; 6. pokonywać, zwyciężać; odin kôń lohko bere, a druhi ne dasť rady (o ruszaniu wozu z miejsca); 7. używać czegoś w jakimś celu; jak hołova bolit, to poroška voźmi; na dvorê zimno, voźmi šalika; 8. uważać kogoś za kogoś innego; ošybsie i chłopcia vziav za diêvčynu, bo miêv dovhu čuprynu; 9. rozpocząć jakąś czynność; ty voźmi i napišy piśmo; voźmiêmo i zrobiêmo; 10. kupić, wypożyczyć; idi do sklepu i voźmi kilo cukru; fraz. jak dajut to bery, jak bjut to vtikaj; 11. przybierać na intensywności; jak žyvôt vziav, to dumała, što ne vytrymaju; fraz. chvoroba jaho ne voźme nic mu się nie stanie; fraz. kob joho licho vziało; licho joho ne voźme; fraz. brati do sercia przeżywać coś; vôn taki čołoviek, što vsio do sercia bere; fraz. ni vtiati, ni vziati (o zupełnym braku czegoś)

bratícha   żona brata, bratowa; Vala posvaryłasia z bratichoju;

brátisie   czasownik zwrotny od brati ndk.vziatisie 1. rozpoczynać czynność; ne ma što sidiêti, treba bratisie za robotu; fraz. za boki bratisie, za žyvôt bratisie mocno śmiać się z czegoś; jak zobaču Marusiu v siêtum płatiji, to za boki berusie; tak rozkazuvav, što vsie za žyvôt bralisie; fraz. za hołov bratisie dziwić się czemuś, być przerażonym lub zachwyconym; jak zobačyv, što tak mnôho vykosili, to až za hołov vziavsie; 2. pojawiać się; skôl ty tut vziavsie? skôl tôlki horêłki beretsie?

bratovája   p. braticha