Svoja.org opublikovała „Pinśku šlachtu” — słavnu, historyčno peršu pjesu novožytnoji biłoruśkoji literatury — po-pudlaśki.
Na jaki chrên? — zapytajete.
A kob uvesti jijiê do biłoruśkoji literatury ne zadnimi, a perednimi dveryma. Bo „Pinśka šlachta” była napisana oryginalno ne po-biłoruśki, a po-poliêśki (po-polišućki). Taja versija, kotoru vsiê znajut zo škoły i zo spektakluv u biłoruskich teatrach, to na samum diêli perekład poliêśkoho oryginału, zroblany Jankom Kupałoju z pomoščeju Jazepa Losika i opublikovany v 1918 roci. Oryginalna ž pjesa była napisana liêt 50 raniêj. Oryginał pjesy byv opublikovany biłoruśkim literaturoznavcioju Jazepom Januškievičom tôlko v 1984 roci (100 liêt z hakom posli jijiê napisania!), jak dodatok do biłoruśkomovnoho zboru tvoruv Vincenta Dunina-Marcinkieviča. Potum „Pinśka šlachta” nikoli ne vydavałasie v biłoruśkich deržavnych vydavnictvach po-poliêśki...
Siête najlepi hovoryt pro tiažkosti, kotory biłorusy majut z akceptacijeju faktu, što jichnia literatura je na samum diêli ne monomovna, a polimovna. „Pińska šlachta” je biłoruśkoju pjesoju (vodevilom i farsom), napisanoju po-poliêśki. A poliêśka (polišućka) mova — to odna z nacijonalnych movuv biłorusuv. Ne vsiê siête oficijno akceptujut.
Tak jak ne vsiê v nas oficijno akceptujut siêtu prostu i vidočnu naveť slipomu pravdu, što na Biłostôččyni pudlaśka mova je odnoju z dvoch nacijonalnych movuv biłorusuv u Pôlščy.
Pudlaśka versija „Pinśkoji šlachty” — to ne perekład u zvyčajnum sensi siêtoho słova, a „perepís”: poliêśki oryginał ja prosto „žyvciom” perepisav našoju fonetykoju. Poliêśka mova — to „sestra-blizniačka” pudlaśkoji movy; u poliêśkuj movi inšy tôlko ton hołosu (fonetyka), a vyhlad, maniêra zachovania i vsio inše (leksyka, frazeologija) — zusiêm podôbne abo i takoje same (a v kažnum razi, genetyčno svojśkie), jak u pudlaśkuj.
Ja ne znaju, jak vam, ale nam u Svoja.org velmi pryjemno, što na samum počatkovi novožytnoji biłoruśkoji literatury stojit taki vydatny tvôr, napisany po-našomu, čuť ne tak, jak hovorat lude koło Hajnuvki i koło Bielśka. I koło Kleščeluv z Čeremuchoju. Siêtym treba honorytisie, a ne stydatisie siêtoho. Tomu Svoja.org i opublikovała „Pinśku šlachtu” — kob naša mužyćka nacija miêła trochi bôlš honoru, a menš stydu.
I Svoja.org šče vinšuje Dorofiêja Fijonika, jaki davno perestav stydatisie, a nedavno zaprosiv aktoruv z Pinśka na Pudlaše, kob vony pudlaśkim biłorusam pokazali vodevil pro svojich (i našych) prodkuv na tôj movi, na jakôj vôn byv oryginalno napisany. Na našuj poliêśko-pudlaśkuj biłoruśkuj movi.
Chto napisav „Pinśku šlachtu”? To, jak kažut, šče ne začyniane pytanie. Tradycijno i oficijno ličytsie, što autorom „Pinśkoji šlachty” je Vincent Dunin-Marcinkievič. Ale je i kupa argumentuv za tym, što autorom je chtoś inšy, a ne Dunin-Marcinkievič, kotory hovôrki polišukôv chutčêj za vsio ne viêdav ažno tak doskonało, kob napisati taki organičny i movno „syntetyčny” tvôr. Pro argumenty protiv autorstva Dunina-Marcinkieviča možna počytati v cikavum artykuli Aleha Dziarnoviča, opublikovanum na sajti „Našoji Nivy”.
