Nedavno ja otrymav piśmo z Biłostoku od znakomoho, kotory mniê pryznajetsie, što čytaje vsiê mojiê teksty na storônci Svoja.org i v „Časopisi” pro pudlaśku movu i ne može zrozumiêti, u čôm tak napravdu sprava. Čom ja, osoba, kotora raniêj praciovała žurnalistom u „Nivi”, a teper praciuje žurnalistom u Radivi Svoboda, to značyt, zaroblała i zaroblaje hrošy z grantuv, jakije išli i idut na pudtrymku biłoruśkoji literaturnoji movy, teper stav krytykovati svojich znakomych u Biłostoku, jakije roblat toje same, to značyt, praciujut daliêj u „Nivi” čy v biłostôćkum radivi i pišut i hovorat na literaturnuj movi? Mało toho, što ja krytykuju — piše môj znakomy — ja „karaju” i „ponižaju” ludi, kotory praciujut ne pokładajučy ruk na toje, kob zatrymati asymilaciju. Čom ja svojich biłostoćkich znakomych i koleguv liču „grantožercami i prodavščykami na korysť literaturnoji movy (na radosť ukrajinciam?)? To jakajaś schizofrenija.”
Môj znakomy vychovavsie v hovôrci pudlaśkoji movy, tak jak i ja, i ja cytuju joho piśmo tak, jak vôn joho napisav, siud-tut miniajučy tôlko ortografiju, zhôdno zo standartom Svoja.org. Môj znakomy, choč i ne piše viêršuv i opovjadaniuv, maje velmi dobre odčuvanie pudlaśkoji movy, jak vy možete i sami perekonatisie, pročytavšy siêty tekst do kuncia. Pravda odnak je takaja, što vôn nikoli ničoho ne opublikovav po-pudlaśki ni v „Nivi”, ni v „Časopisi”, ni ne vystupav po-pudlaśki v radivi čy televizory. Vôn ličyt, što po-pudlaśki chvatit biłorusovi naučyti hovoryti diti doma, a v medyjach treba vystupati na literaturnuj movi. Moja ideja, kob častkovo biłoruśki medyja na Biłostôčyni perevesti na pudlaśku movu, dla joho — „utopija”.
Joho piśmo je pryvatnym dokumentom, a tomu ja ode ne odkryvaju identyčnosti autora. Ale ja traktuju siête piśmo jak dosyć typovu reakciju na mojiê postulaty od pjati liêt, kob vyvesti pudlaśku movu „z chatnioho getta” do gazety, radiva i televiziji. A pokôlki ja postaviv sobiê za ciêl vyvesti siêtu movu v publične žycie i budu siête robiti pokôl ne zdochnu, to rozhlanu tut siête piśmo, naveť koli autor ne choče vykładati svojich dumok publično. Ja dumaju, što anonimnosť pudychodu do siêtoji spravy ničym ne narušyt pryvatnosti autora. Ja zacytuju tôlko tyje fragmenty, kotory odnosiatsie do mene osobisto, a tyje, kotory dotyčat inšych osobuv, obminu. Možlivo, ja pry okaziji perekonaju svoho znakomoho, što jomu ne treba „cykatisie”, a vykłasti svojiê pohlady v „Nivi” i „Časopisi” publično. Poka šče ne pôzno i čytačê šče znajut, što značyt hovoryti po-svojomu.
Ja ne dumaju, što môj znakomy napovažno pryjšov do vysnovy, što ja zachvorêv psychično i v mene schizofrenija (to, chutčêj, literaturna metafora v velmi žyvôm i kolorytnum piśmie). Ale navet koli ja i ne sumašedšy, to napevno emocijonalno rozstrojany, dokazuje mnie znakomy: „Usie tvojiê teksty je perepovniony złôstioju, kob ne skazati jakojuś nenavistioju do nas vsiêch, jakije tut zostalisia i robjat toje što i robili raniêj, što i ty raniêj robiv. Nema tebe na Biłostôčyni 12 liêt. A odne, što 5 liêt robiš, to zakidaješ nam vsiêm, što my ne ponimajem tvojich genijalnych dumok, stydajemsia svojeji movy, što žyvemo z grantuv i vsio što robim, robim dla grantuv. Ty odin, jak sovesť naroda, boroniš joho pered smertioju. A vsie inšy (my u sensi) ono žerujut na tôj smerti. Dodumujuś, szto bôlšost tych vsiêch zakiduv mohčyme ne je do mene, ale u cerkvi od batiuszki tože dostajut tyje, chto prychodit na słužbu. A u siêtum vypadku tyje, jakije čytajut tvojiê teksty. Ne pišu na sajti, bo ne choču publičnoji z toboju svarki. Šanuju tebe i m.inš. tomu vyryšyv napisati. Maju uražanie, što kiruje toboju jakiś nevykazany žal do sviêta (ale čom do nas) za tvoju emihraciju, „wyrzuty sumienia” iz-za toho što ty pokinuv toje vsio što tobiê takoje bliskie a tvojim diêtium vže bude čužoje. I chovaješ svojiê emociji za obrazlivymi tekstami”.
Nu, pro obrazlivy teksty — to sprava gustu toho, chto jich čytaje. Z gustami nema sensu dyskutovati. Ja v svojich tekstach pro pudlaśku movu nikoli ne nazvav moho znakomoho z nazviska v nijakum konteksti, ni negatyvnum, ni pozytyvnum. Ale koli vôn pryjmaje mojiê zakidy na svôj rachunok, to tym lepi dla mene. Schizofrenikovi nichto ž ne bude pisati piśmuv u odkaz na joho postulaty. I za siête diakuju.
Problema z mojim znakomym odnak u tôm, što vôn čytaje v mojich tekstach ne toje, što ja tam napisav, a što vôn choče, kob ja tam napisav. Bo tak jomu lokš zo mnoju dyskutovati.
Ja nihde ne napisav, što nema sensu biłorusam-pudlašukam pisati čy hovoryti na biłoruśkuj literaturnuj movi na Biłostôčyni. Ja nihde ne napisav, što nema sensu pudlašukam brati granty od deržavy na pudtrymku biłoruśkoji literaturnoji movy. Ja nihde ne napisav, što pudlašukam bezsovestno žyti z grantuv. Bo ja znaju lepi od koho inšoho, što menšostiam po prostu ne možna istniêti bez grantuv. Usio siête ja sam robiv i roblu i vvažaju za naturalne. Ale ja vsiudy pišu i povtoraju nastupne: nema sensu na Biłostôčyni pisati v sponsorovanych deržavoju publikacijach VYŁUČNO na biłoruśkuj literaturnuj movi; nema sensu brati granty od deržavy VYŁUČNO na pudtrymku biłoruśkoji literaturnoji movy; tak napravdu pudlašukam nehože brati granty na pudtrymku VYŁUČNO literaturnoji movy, kotora dla prynajmi 70 procent perepisanych biłorusuv ne je chatnioju (rôdnoju) movoju. Koli chtoś ne odčuvaje raznici v siêtych stverdženiach, to daliêj može i ne čytati.
Môj znakomy je natôlko inteligentny, što vôn rozumiêje razniciu pomiž tym, što ja pišu, a što vôn mniê prypisuje. Ale jomu, možlivo, velmi kryvdno, što ja, krytykujučy biłostôćkich aktyvistuv za jich neochvotu odozvatisie v radivi čy televizory po-svojomu čy vydati knižku po-pudlaśki, ne zhaduju pro jichni zasłuhi dla biłoruśkoho ruchu. Konkretno môj znakomy zrobiv mnôho, bôlš za inšych, i daliêj mnôho robit. Pro joho čuť ne kažny miêseć vy možete štoś tepłoho pročytati abo počuti v biłoruśkich medyjach. A v mojich tekstach nema nijakoho balansu, tôlko pretenziji. Ja do bočki medyjalnoho medu ne dokładaju šče svojeji łožki, a chutčêj za vsio dolivaju trochu diôhtiu. Bo ja kažu po suti odne — môj znakomy i inšy joho kolegi prynajmi połovinu svojeji energiji vydajut napusto, bo perevažnuj bôlšosti pudlašukôv po barabani biłoruśka literaturna mova, i vony nikoli ne stanut na jôj hovoryti i čytati, naveť koli b u kažnuj našuj vjosci i mjastečku zjaviłasia škoła z biłoruśkoju movoju. De tut nenavisť? I do koho? To tôlko chołodna ociênka sytuaciji. Ja siêtoji sytuaciji ne rozumiêv u 1993 roci. I nichto inšy tože jijiê ne rozumiêv. Ne było rozumiênia, čom my, žurnalisty biłoruśkoji literaturnoji movy, byli takije mołodciê, a narod nas jakoś ne chotiêv słuchati abo i odkryto posyłav na try litery, jak posłav u vyborach 1991 roku. Bo tohdy ne było perepisu z pytaniom pro movu. Ale ja dokładno zrozumiêv našu sytuaciju 10 liêt potum, koli pobačyv vyniki perepisu. Čom inšych posli perepisu jakby zaslipiło? Čom inšy ne bačat čy ne chočut bačyti, što našomu narodovi potrêbna transfuzija, a ne klizma?
Znakomy kaže mniê, što pudlašukam po barabani i pudlaśka mova. Zhadujučy, što tyje, kotory nominalno zmahajutsie za biłoruskosť, ne posyłajut svojich diti na biłoruśku movu, vôn dodaje: „Poviêr mnie, na pudlaśku tym bôlš by ne chodili”. Ale nijakich dokazuv na pudtrymku siêtoji tezy ne maje. Nu bo po-perše nema klasy z pudlaśkoju movoju. A po-druhie — vôn ličyt, što pudlaśka je dobra dla domu, i to pered usiêm doma jijiê možna i treba zachovuvati. „Mova vytrymaje napruhu času i asymilaciji, koli budut lude, jakije na jôj hovorat, čytajut, pišut, mohut učytiś i zarablati hrošy. I ne skažesz mniê, što je inša mohčymost, kob odsunuti tuju smerť na nastupne pokoliênie, oproča jak perekazati jijiê svojim diêtium i, vjadomo, maksymalno mnôho zapisati ( ale čy vydumuvati?)”. Sviatyje słova. Tôlko čom ne možna pisati, učytisie i zaroblati hrošy na pudlaśkuj movi? Chto siêtoho zaboroniaje? Polaki? Čy, može, biłoruśki žurnalisty bojatsie, što jak stanut pisati po-pudlaśki, to jim perestanut davati granty? Chto jich tak nastrašyv? Nevže Havryluk z kompanijeju? Znakomy siêtoho ne tłumačyt. Skôl pudlašuki v ohulnuj svojôj masi mohut viêdati, što jichnia mova mohła b byti tak samo dobra dla škoły i dla zarablania hrošy (prynajmi z grantuv), jak i biłoruśka, koli jichnia verchuška, jakaja zmahajetsie za jichniu nacijonalnu identyčnosť, ne choče čy bojitsie pokazati pudlaśku movu publično? Na siêtum začarovany kruh zamykajetsie.
Koli b u 1905 roci podôbno dumali zasnovalniki „Našoji Nivy”, to nijakoji biłoruśkoji movy ne było b i v pryrodi. Bo vona zostałasie b dobra tôlko dla chaty i sčezła b u tôj chati, i diś usiudy była b „dvôrśka” mova — pôlśka abo rosijśka. Ale tyje zasnovalniki byli ne tôlko žurnalistami-funkcyjonerami, ale i žurnalistami-vizijonerami i „vydumali” piśmovu movu, kotoroji do toho času ne było. Same tomu diś môj znakomy može zapisati svoho syna na lekciji siêtoji „vydumanoji” movy. Koli b u nas u Biłostoci byli ne tôlko funkcyjonery, ale i vizijonery, to možlivo, my mohli b koliś zapisati našych vnukuv i na lekciji pudlaśkoji movy.
Movu možna pudtrymati gazetoju i radivom tôlko tohdy, koli jijiê doma pudtrymujut žyvyje korystalniki. Z siêtym ja na 100 procent zhôdny z mojim znakomym. Perepis 2002 roku pokazav, što korystalniki hovôrkami literaturnoji movy składajut usioho 17 procent biłorusuv (8 tysiač ludi). To faktyčno stan peredsmertelnoji komy žyvoji movy v našuj menšosti. Zatoje hovôrkami pudlaśkoji movy šče hovoryt 70 procent perepisanych biłorusuv (32 tysiačy ludi). To tože ne môcno žyvušča mova, ale štyry razy dužša i žyviêjša, čym literaturny hovôrki. Koli b jijiê pudtrymati publično, u medyjach, vona b mohła i zusiêm podužšati. Poka siêtoho ne sprobujemo, tak i ne budemo viêdati, pravda to čy niê. Môj znakomy, jak zdajetsie, uže viêdaje, što to ne maje sensu. Od koho?
U odnôm svojôm tekstovi ja pisav, što ne treba pudlaśkuj movi 70 procent miêstia v biłoruśkich publikacijach, jak było b spravedlivo podług perepisu, a chvatit usioho 7 procent, kob odčarovati atmosferu nemožlivosti i stydu. U odkaz mniê z Biłostoku pokazali dulu i pokazujut jijiê vže pjať liêt (to, zrozumiêło, publicystyčna metafora).
Koli b ne Svoja.org, to v Biłorusi i dosiôl lude ne znali b, jak napravdu vyhladaje movna sytuacija na biłoruśkuj Biłostôčyni. Pokažête mniê choč odin tekst u „Nivi”, de jasno tłumačytsie, što hovôrok žyvoji biłoruśkoji literaturnoji movy praktyčno ne zostałosie? Koho starajemsie pudmanuti — sebe čy jich? Ja vže ne kažu, što v gazeti ne było i nema ni krapelki refleksiji pro toje, što na samum diêli značyt perepis 2002 roku i jak reagovati biłorusam na demografičnu katastrofu biłoruśkoji movy na Biłostôčyni.
Môj znakomy pro siêtu perepisnu statystyku movčyt, jak vody v rot nabravšy. Jomu tut nema čoho skazati. Nu bo fakty, jak toj kazav — uperta rêč. Ale pro môj duševny stan na emigraciji jomu možna porozvažati. Dokažy, proponuje vôn mniê vzamiên, što ty ne verblud (to značyt, ne schizofrenik i ne mizantrop).
Ja stavlaju TOTALNY ZNAK RÔMNOSTI pomiž biłoruskostieju obopertoju na pudlaśkuj movi i na biłoruśkuj literaturnuj movi. Dla mene čołoviêk, jaki hovoryt po-pudlaśki, 100-procentovy biłorus, jak i toj, kotory hovoryt na biłoruśkuj, i toj, kotory hovoryt na siêtych oboch movach. A dla moho znakomoho biłorusy, kotory hovorat tôlko po-pudlaśki — nedopečany. A tomu, kob „dopečysie”, vony musiat čytati i słuchati našych žurnalistuv tôlko po-biłoruśki. I tomu žurnalist z Biłostoku jiêde do Vôrli i stavit pytani tamtejšym ludium na literaturnuj movi. Komu potrêbny siêty cyrk — žurnalistam čy orlenciam? Bôlšosť pudlašukôv chrên kłała na siêty medyjalny vysiłki. Žurnalisty odpłačujutsie pudlašukam tym samym. To značyt, chrên kładut na pudlaśku movu. I druhi začarovany kruh tože zamykajetsie.
Po-pudlaśki na Biłostočyni bôlš-menš regularno pišut try osoby — Stachvijuk, Fijonik i Maksimjuk. I nichto z jich ne praciuje žurnalistom u Biłostoci. To značyt, nichto z jich ne praciuje za hrošy, jakije nominalno idut na pudtrymku jichnioji rôdnoji movy i biłoruśkoji identyčnosti. Ale za siête, što Maksimjuk odvažyvsie pisati po-svojomu i povstydati tych, kotory siêtoho ne roblat, joho vže šykujut odpraviti na kuraciju psychotropami. Kob že ž biłorusy-licviny, to ne było b tak hôrko. A to niê — pudlašuki.
Koli pjať liêt nazad, obdumavšy praktyčny vysnovy z perepisu 2002 roku, ja začynav svoju kampaniju za publične miêstie dla pudlaśkoji movy, pro vsiê svojiê namiêry ja rozkazav bratovi Alikovi, kotory potum zaprojektovav i zrobiv mniê storônku Svoja.org. Brat tohdy posłuchav mene, usmichnuvsie i skazav: „Ja viêdaju, jakaja bude reakcjija vsiêch na tvojiê vysiłki. Ja vže čuju hołos, jaki kaže: A što ty Maks zrobiv, siêdiačy tam v Prazi, kob nam teper pudkazuvati, što my majemo robiti v Biłostoci? De ty byv, jak my tut robili toje, sioje i šče inše? My tut zaperdalali, a što ty zrobiv dla Biłostôčyny, koli byv v Prazi? Takaja bude perša i hołôvna reakcija na tvoju inicijatyvu i inšoji ne spodivajsie”.
Môj brat, zrozumiêło, miêv raciju na vsiu katušku.
Ale ja ne je natôlko naivny, kob ne peredčuvati, što tak bude, jak kazav brat. A tomu vsiê siêty roki ja robiv vsio sam, ne rozličujučy, što okrum brata chtoś mniê posobit. Ale miêv krapelku nadiêji, što, može, usio-taki chtoś zauvažyt, što za tyje 10-12 liêt ja ne tôlko odkryv i napovniaju storônku Svoja.org pudlaśkoju movoju, ale i zrobiv što-ne-što šče dla Biłostôcyny i dla Biłorusi naohuł. Naprykład, što ja razom z žônkoju perekłali koło deseti knižok biłoruśkich autoruv z peršoho šeregu biłoruśkoji literatury na pôlśku movu. Koli diś polaki naohuł štoś viêdajut pro spuvčasnu biłoruśku literaturu, to prynajmi v 50 procentach diakujučy Halini i Janovi Maksimjukam. Mohu tut tože pryhadati, što razom z kolegoju z Radiva Svoboda, S. Šupoju, my odkryli storônku biłoruśkich mastaćkich perekładuv Litaratura.org, dla jakoji nema analoguv v biłoruśkum Interneti.
Naveť pies z kulawą nogą z našych biłoruśkich biłostôćkich medyjuv ne pocikavivsie, što za knižki perekłali Maksimjuki i čy maje siête jakojeś značenie dla biłoruśkoji literatury, biłoruśkoji movy i biłoruśkoji kultury. Nichto z žurnalistuv ne pozvoniv, kob zrobiti jakojeś interviju, napisati jakujuś notatku. Nichto ne pocikavivsie, a što takoje Litaratura.org i našto vona naohuł.
Ale ja ne obražajusie na svojich zemlakôv, ne odčuvaju do nikoho złosti. Ja ne odčuvaju, što mniê brakuje čyjejiś uvahi čy povahi na mojôj baťkuvščyni. Mniê vona ne potrêbna. Ja vže davno vyrus z takich chimeruv. Ale mniê velmi škoda, što mojim znakomym i kolegam-pudlašukam na Biłostôčyni bolit duša za movu didôv i baťkôv jichnich zemlakôv-licvinôv, i vony naučylisie na jôj pisati, a nijak ne mohut naučytisie pisati na movi svojich vłasnych didôv i baťkov, sered kotorych i môj diêd i baťko. Siêtoho ja jim ne odpušču. I budu pro siêtu stydlivu rêč nahaduvati jim pry kažnuj okaziji, poka zmohu pisati. Abo poka vony ne stanut pisati na svojôj rôdnuj movi.
Ja viêdaju, što ja pišu ostro i bez puvtonuv. Bo nema času na puvtony. Šče para liêt takich vysiłkuv jak teper, i vsio žyvoje v nas zahnetsie. Biłoruśka literaturna mova vže perestała vykonuvati na Biłostôčyni kulturotvôrnu funkciju. Vona stratiła tuju pôznaku žyvuščosti, kotora mohła do jijiê prytiahnuti pudlašukôv poza škołoju i konkursami biłoruśkoji piêsni. Šče para liêt, i vona može stratiti svoju komunikatyvnu rolu dla vsiêch, i licvinôv, i pudlašukôv, koli ničoho ne zmiênitsie v našum pudychodi do biłoruśkosti. Siête ne značyt, što „Niva” ne bude vychoditi, a žurnalisty z radiva perestanut jiêzditi do Vôrli. Siête možna robiti i bez čytačôv, i bez słuchačôv, aby tôlko byli hrošy na opłatu žurnalistuv i koštuv drukarni.
U takôj sytuaciji možna, zrozumiêło, pujti i poviêsitisie vsiêm tym, kotory ne praciujut v „Nivi” abo radivi, ale tože perežyvajut za dolu biłoruśkosti na Pudlašy.
A možna i postaratisie dychnuti bôlš žycia v toje, što šče dychaje — pudlaśku movu.
Ja rozumiêju, što môj znakomy bojitsie, što koli tak napravdu hlanuti pravdi v očy i pryniati do viêdoma toje, pro što ja hovoru — to otrymajetsie tak, jakby toje, što my vsiê robili dla biłoruśkoji movy do siêtoji porê, stratiło sens. Inačej kažučy, môj znakomy može divitisie na mene jak na čołoviêka, kotory choče joho publične biłoruśkie žycie pozbaviti sensu. Nu bo jak to — my dosiôl robili odne, a teper treba robiti štoś inše? Ne inše, ale v inšuj formi, odkazuju ja. Ja ne perekresluju toho, što vsiê zrobili dla biłoruśkoji literaturnoji movy na Biłostôčyni. Bo musiv by perekresliti i svoje žycie, perekresliti, naprykład, vôsim liêt, kotory ja oddav na perekład „Ulisa” i na kotory šče oddam dva roki. Ja doperekładaju knižku, bo vona potrêbna dla ludi z Respubliki Biłoruś, kotory mene prosiat i pudhaniajut zrobiti siête. Ale ja dobre baču, što „Ulis” nikomutki ne byv i ne bude potrêbny na Pudlašy, ni teper, ni čerez 100 liêt. I ne tôlko „Ulis”, ale i vsia naša varta čytania literatura po-biłoruśki, kotoroji trochi nazbirałosie za minuły čas — Janovič, Čykvin, Artymovič, Łukša, Androsiuk — tože vže ne zapotrebovana. Ja viêdaju, što to velmi žôrstkie i bolušče, ale chtoś siête musit skazati peršy. Vypało na mene.
Nestory biłoruśkoji literatury na Pudlašy Sokrat Janovič i Jan Čykvin zrozumiêli siêtu žôrstku i bolušču pravdu, musit, namnôho raniêj za mene, ono što vony ne miêli svojoho bloga v Interneti, kob pro siête vyrazno napisati. Bo jichni ostatni literaturny projekty — „Annus Albarutenicus” i „Termapiły” — ne miêli vže nic spôlnoho z biłostôćkoju biłoruśkostieju i byli prohramno skirovany na eksport, u Biłoruś i v biêły sviêt, a ne v Horodok čy Hajnuvku. To najbôlš krasomôvne potverdženie smerti biłoruśkoji movy i, šyrêj, obopertoji na biłoruśkuj movi kultury biłorusuv Pudlaša — od dvoch jeji najbôlš vybitnych peredstavnikôv.
Ot že, ja ne choču, kob my praciovali na biłorusuv v Respublici Biłoruś, pišučy i perekładajučy knižki dla jich i zmahajučysie za demokraciju v „ostatniuj dyktatury v Europi” tôlko tomu, što nam na siête dajut granty. Ja choču, kob my zrobili štoś dla sebe, poka my šče ne vmerli jak narod. Los biłoruśkoji literaturnoji movy vže ne zaležyt od nas. My vže jijiê stratili jak movu kultury. A včytisie jijiê pudlašukam tôlko dla komunikaciji na uročystych posidiênkach z okaziji takoji čy siakoji biłoruśkoji ročnici nema velikoho sensu. My na takich posidiênkach možemo znakomito porozumiêtisie i po-pudlaśki, i po-pôlśki.
Ja ne prorok i ne mohu skazati, čy pudlaśka mova zmože pereniati kulturotvôrnu rolu po biłoruśkuj sered pudlaśkich biłorusuv. Koli ja divlusie na toje, što na marginesi biłoruśkoho literaturnoho ruchu napisali po-svojomu Ira Borovik, Zosia Sačko i Viktor Stachvijuk, to v mene je trochi optymizmu odnosno vdačy. Ale naveť koli pudlaśka mova i ne stane movoju obnovlenoji biłoruśkoji kultury na Biłostôčyni, to vvôd jijiê v piśmovy vžytok maje velikie moralne značenie dla nas. My vsiê, i pudlašuki, i licviny zrobili jôj nevybačalnu kryvdu, a tomu, koli šče ne pôzno, my mohli b zrobiti štoś, kob napraviti siêtu kryvdu i kob naša sovesť ne była takaja čorna. Toje, što teper pišetsie na Biłostôčyni na štodeń po-biłoruśki, možna bez problemuv napisati i po-pudlaśki. Pudlaśka mova — što tyčytsie jeji słovnikovoho korpusu i urovnia gramatyčnoji unifikaciji — uže pudšykovana natôlki, kob hładko obsłužyti vsiê zakutki biłoruśkoji informacijnoji prostory v nas. Jeju šče ne možna perekłasti „Ulisa”, ale taki perekład nikoli nikomu ne spotrebitsie. A „Hamleta” na pudlaśku perekładu ja sam, jak skônču „Ulisa” po-biłoruśki. I postavimo siêtoho „Hamleta” v Studzivodach u Fijonika, razom z polišukami z Pinśka.
„[Ty] vylivaješ pomyji na tuju reštku ludi, jakim zaležyt dokładno na tym samym što i tobiê. Tomu ne divujsia, szto mało chto, kob ne skazati nichto, poličony raniêj za idiotu, ne choče z toboju pro toje hovoryti. My prosto robili i robim svoje, škoda tôlko što bez tvojeji pudtrymki” — kunčaje svoje piśmo môj znakomy.
Zrozumiêło, znakomomu naveť i v hołovu ne prychodit, kob pokazati choč odne zdanie abo choč puv zdania, de ja vylivaju na kohoś pomyji. Abo de ja kohoś nazvav idyjotom. Kob ja môh faktyčno perekonatisie, što ja je pomyjnik. Nu bo môj znakomy čytaje toje, što vôn choče pročytati, a ne toje, što ja napisav. A ja, nažal, uže odvyk pisati laurki. I ja vže nikomu z tych, chto piše podani na granty tože od mojoho imeni (nu bo vony pišutsie, kob pudtrymati koli ne moju rôdnu, to prynajmi moju nacijonalnu movu, čy ž niê?) — ne pryznaju prava byti „sviatoju korovoju”, kotoroji ne možna pokrytykovati i zapytati navproščki pro efektyvnosť i uroveń toho, što vona robit u publičnym žyciu od imeni vsioji biłoruśkoji hromadśkosti.
